Kỳ 1: Cầu không vận bí mật đưa quân đánh thuê đến Syria

Hãng tin Anh ngày 6.4 cho biết trong cuộc điều tra mạng lưới hậu cần đứng sau quân đội Syria, họ phát hiện cầu không vận bí mật sử dụng máy bay dân dụng để chuyển quân đánh thuê và khí tài quân sự.

Lính đánh thuê Nga về nước trong quan tài

Dù Nga phủ nhận việc cử quân đánh thuê đến Syria, nhiều người bác tuyên bố này, khẳng định Công ty bảo vệ an ninh tư nhân Đạo quân Wagner (thân Điện Kremlin) đã ký hợp đồng với những tay súng hưởng tiền công nếu đi đánh trận ở Syria giúp bảo vệ chính phủ Tổng thống Assad.

Đạo quân Wagner do cựu sĩ quan tình báo quân đội Nga (SVR) Dmitry Utkin lập, hoạt động trong bóng tối, không có văn phòng và không có biển hiệu, theo Reuters.

Đạo quân Wagner từng lần đầu tham chiến ở đông Ukraine để giúp quân ly khai. Hàng chục bạn bè và cựu đồng đội của những tay súng Wagner nói Moscow cũng dùng đạo quân này chiến đấu ở Syria, vì đấy là cách đổ quân giúp Syria mà không làm quân chết trận.

Chính quyền Nga đã cho biết từ khi Nga can thiệp quân sự giúp chính phủ Syria hồi tháng 9.2015 (theo đề nghị của Tổng thống Assad) đã có 44 lính chính quy Nga chết trận.

Ở Nga, vấn đề binh lính thương vong là chuyện cực nhạy cảm, vì dân Nga vẫn nhớ sự đau thương khi quân chính quy tử trận ở Chechnya và Afghanistan.

Reuters dẫn lời Yevgeny Shabayev, thủ lĩnh một tổ chức bán quân sự ở Nga và có liên lạc với các tay súng Wagner, nói Nga có khoảng 2.000 đến 3.000 tay súng đánh thuê ở Syria. Và trong một trận đánh hồi tháng 2.2018, khoảng 300 tay súng bị bắn chết hoặc bị thương, theo một bác sĩ quân y Nga cho biết.

Reuters dựa theo các gia đình, bạn bè người chết và quan chức địa phương nêu có thể ít nhất 40 lính đánh thuê đã bị giết riêng từ tháng 1 đến tháng 8.2017.

Trong khi đó, người thân của những tay súng chết trận cũng nói có các chuyến bay Airbus A320 từ sân bay Rostov (nam Nga) bí mật chở quân đánh thuê đến Syria và bay về Nga, có khi chở theo xác lính đánh thuê nằm trong quan tài.

Theo một phụ nữ có chồng chết trận ở Syria, lần cuối bà nói chuyện với chồng qua điện thoại vào ngày 21.1.2017, trùng ngày có một chuyến bay đêm bí mật rời Rostov đến Syria.

Người phụ nữ yêu cầu giấu tên cho biết từng thăm chồng tại một trại huấn luyện ở nam Nga, và bà còn kể qua ngày 22.1 thì không gọi được cho chồng, chỉ có thể gởi tin nhắn. Và khi chồng bà chết, xác tay súng được chở về Nga. Bà nhận giấy chứng tử từ Lãnh sự quán Nga ở Damascus, cho biết nguyên nhân tử vong của tay súng là “sốc xuất huyết từ mảnh đạn và vết thương do đạn gây ra”.

Hãng bay Syria lấy đâu ra máy bay chở quân đánh thuê?

Một phóng viên Reuters đã đến sân bay Rostov, trông thấy khoảng 130 người lính đánh thuê Nga, nhiều người đeo ba - lô quân sự, xếp hàng ở 4 cửa ra máy bay. Màn hình kiểm tra không ghi số hiệu chuyến bay và điểm đến.

Khi được hỏi điểm đến, một người nói: “Chúng tôi chỉ ký giấy tờ, không được phép nói gì. Sếp tới bất kỳ lúc nào và chúng tôi sẽ vướng rắc rối”. Rồi cảnh báo: “Anh cũng có thể bị rắc rối đấy”.

Trong khi đó, người thân của những tay súng chết trận cũng nói các chuyến bay Airbus A320 về đến Rostov cũng chở quân đánh thuê về nghỉ phép.

Reuters ghi nhận một chiếc Airbus A320 được thuê đón nhóm đàn ông vừa từ Damacus (thủ đô Syria) bay đến, gồm 30 người có nước da rám nắng, mặc quân phục ngụy trang và mang giày bốt sa mạc.

Một tay súng đánh thuê từng đi Syria chiến đấu 4 lần, chỉ xưng tên Wladimir và nói ông đến Syria trên các chuyến bay bí mật cất cánh từ sân bay Rostov. Ông nói đấy là tuyến đường chuyển quân duy nhất, và đôi lúc quân đánh thuê cũng đi bằng máy bay quân sự Nga, khi các máy bay đến và rời khỏi Rostov của hãng bay Cham Wings (Syria) không thể chở hết số quân.

Cham Wings đã bị Mỹ trừng phạt năm 2016, với lý do vận chuyển các tay súng thân chính phủ Tổng thống Assad đến Syria, và chở vũ khí và phương tiện quân sự giúp tình báo quân đội Syria.

Các chuyến bay này thường bay khuya, đến Damascus hoặc Latakia, một thành phố Syria có căn cứ quân sự Nga. Cham Wings nói trên trang web của họ có đầy thông tin các chuyến bay của hãng. Nhưng các chuyến bay đến Rostov không được nhắc đến trên trang web này.

Dù vậy, hành trình bay xuất hiện trên các dữ liệu giám sát chuyến bay được công khai trên mạng Internet. Reuters phát hiện các chuyến bay giữa sân bay Rostov với Syria từ ngày 5.1.2017 đến 11.3.2018. Lúc đó, Cham Wings có 51 chuyến bay khứ hồi, mỗi lần sử dụng máy bay A320 vốn có thể chở 180 hành khách.

Hoạt động cầu không vận bí mật này cũng cho thấy các biện pháp vận chuyển quân đánh thuê Nga đến Syria, dù Điện Kremlin luôn phủ nhận. Các quan chức Nga nói sự hiện diện quân sự của Nga chỉ là những cuộc không kích hạn chế, huấn luyện binh lính Syria và Nga chỉ có một nhúm quân đặc nhiệm bảo vệ căn cứ của Nga.

Khi được hỏi về những chuyến bay bí mật, cùng hoạt động của quân đánh thuê Nga ở Syria, người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin chuyển câu hỏi của Reuters cho Bộ Quốc phòng Nga, và cơ quan này không trả lời. Chính phủ Syria cũng từ chối bình luận.

Còn tiếp...

Vĩnh Thụy (theo Reuters)