Họp thượng đỉnh Mỹ - Triều và những điều đọng lại

Tại buổi họp báo sau đó, các câu trả lời của Tổng thống Trump được cảm nhận là thẳng thắn. Không còn vẻ phấn khích của những lần xuất hiện đầu tiên tại Hà Nội, có một chút mệt mỏi, nhưng Tổng thống Trump vẫn giữ giữ sự chủ động và trả lời về sự kiện chứ không theo cảm xúc. He knows how and when to use nice words (ông ấy biết cách dùng lời tốt đẹp vào lúc thích hợp), một vị chủ tịch châu Á - Thái Bình Dương của một công ty đa quốc gia lớn nói như vậy.

Với một số người, đó là kết quả không như kỳ vọng. Nhưng buổi họp báo, dù cho biết hai bên không hẹn ngày gặp lại, vẫn chưa đóng cửa thương thuyết. Vẫn còn trông chờ vào các diễn tiến sắp tới...

Với một số người, đó là kết quả không như kỳ vọng. Nếu nói mục tiêu là một thông cáo chung, hẳn nhiên cuộc gặp thượng đỉnh đã không như ý. Nhưng đó không phải là vấn đề của Việt Nam. Trong vụ này, Việt Nam chỉ là nơi cho mượn chỗ và cung cấp hậu cần, không có vai trò gì trong nội dung và diễn tiến cuộc họp. Xin đừng lầm vai trò của Việt Nam trong cuộc họp thượng đỉnh này với vai trò của Hoa Kỳ trong cuộc họp thượng đỉnh Israel – Palestin tại trại Oslo năm 1992, khi Thỏa thuận hòa bình Oslo (Oslo Accord) được ký kết.

Cuộc họp không giống như kỳ vọng, nhưng Việt Nam thành công. Trước hết là thành công trong lãnh vực hậu cần. Một cuộc gặp thượng đỉnh, lại là thượng đỉnh của siêu cường quốc số một thế giới gặp một lãnh tụ không dễ bị thuyết phục, đến từ một quốc gia hoàn toàn đối nghịch về ý thức hệ, trong bối cảnh Trung Hoa với vai trò là người có liên quan trực tiếp đứng ngoài cửa sổ dòm vào... thì thật không dễ dàng để được cả Mỹ lẫn Triều ngợi khen là chu đáo. Họ đã ngợi khen.

Thành công khác của Việt Nam là cho thế giới thấy thiện chí của nước chủ nhà muốn làm một quốc gia tích cực trong các hoạt động hòa giải xung đột hay kiến tạo hòa bình khu vực và/hay thế giới. Nước chủ nhà cũng thêm lần nữa cho thấy năng lực bảo đảm an ninh cho các cuộc họp quốc tế lớn.

Thành công tiếp nữa là, nhìn từ ngoài vào, thế giới cảm nhận rằng vị thế quốc tế của Việt Nam được nâng cao hơn, tính độc lập và tự chủ trong bang giao quốc tế của Việt Nam cũng rõ nét hơn trước. Trong thời đại đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) đang dịch chuyển khỏi Trung Quốc, cảm nhận về một Việt Nam hiếu khách, thông thoáng, minh bạch hơn có thể giúp đất nước trở thành địa chỉ thu hút FDI hấp dẫn hơn.

Tôi lại nhìn vào đường dài và xa. Nếu sau sự kiện nay, Việt Nam có thể củng cố thêm cho mình hình ảnh một đất nước có những giá trị căn bản trùng hợp hay tiến gần về các giá trị văn minh căn bản của phương Tây. Nếu Việt Nam có thể áp dụng một cách hài hòa một số mô hình tổ chức xã hội kiểu phương Tây có ích lợi cho sự phát triển Việt Nam. Nếu Việt Nam có lộ trình thực tế và hữu hiệu xây dựng đất nước dân chủ và giàu mạnh, Việt Nam chính là nước thành công lớn trong sự kiện này.

Lê Học Lãnh Vân (ngày 28 tháng 2 năm 2019)