‘Dòng sông tuổi nhỏ’ của Sylvie Vartan là dòng sông nào?

Vào những nămthập niên 1960-1970, ngườiyêu thích nhạc trẻ chắc hẳn không quên giọng hát trong trẻo của Thanh Lan với bài hát La Maritza bằng lời Việt với tên gọiDòng sông tuổi nhỏ bởinhạc sĩ Vũ Xuân Hùng:

Nhánh sông thân yêu ngày chưa biết buồn
Đã ru tôi trọn ngày thơ ấu
Ngỡ quên đi cùng năm tháng dài
Sao giờ bỗng hồn đầy nhớ thương
Dòng sông cũ…

Đoạn mở đầu bài hát bằng những ca từ êm ái nhẹ nhàng đầy hoài niệm khiến cho người nghe có cảm giác như đi ngược thời gian để trở về lại với dòng sông tuổi thơ ấu của riêng mình. Có rất nhiều người Việt đã thuộc nằm lòng lời bài hát này.

Ca sĩ Thanh Lan, người chắp cánh cho bài hát Dòng sông tuổi nhỏbằng lời Việt- Ảnh: Đinh Tiến Mậu

Trên thế giới thì bài hát Dòng sông tuổi nhỏ tên gốc tiếng Pháp là La Maritza gắn liền với tên tuổi của nữ danh ca người Pháp gốc Bulgaria, Sylvie Vartan.

Với những người Việt Nam yêu nhạc Pháp thì Sylvie Vartan là cái tên rất trìu mến và quen thuộc. Có rất nhiều bản nhạc bất hủ của Pháp do bà trình diễn được chuyển ngữ sang lời Việt như: La Maritza (Dòng sông tuổi nhỏ), Quand le film est triste (Chuyện phim buồn), La plus belle pour aller danser (Em đẹp nhất đêm nay), Le temps de l’amour (Một thời để yêu), En écoutant la pluie (Nghe nhịp mưa rơi), …

Danh ca Sylvie Vartan thời trẻ - Ảnh:MetroLyrics

Nữ danh ca Sylvie Vartan sinh ngày 15.8.1944 tại thành phố Iskretz, Sofia, Bulgaria. Cha bà là ông Georges Vartan, người Bulgariagốc Armenia,mẹ là Ilona (nhũ danhMayer), người Hungary. Cha của danh ca Sylvie Vartan làm tùy viên sứ quán Pháp ở Sofia, thủ đô Bulgaria. Tháng 9.1944, lúc bà chưa tròn một tháng tuổi thì Bulgariarơi vào chiến tranh, Sylvie Vartan theo gia đình về Sofia ở tạm. Năm 1952, khi chính quyền Bulgariathi hành chính sách tịch thu tài sản, cấm đoán các quyền tự do thì gia đình bà trốn qua Pháp tị nạn và cư ngụ tại Paris. Lúc đó Sylvie chỉ mới 8tuổi.

Sylvie Vartan lớn lên ở thủ đô Paris, bà bắt đầu học tiếng Pháp để hòa nhập với đời sống mới. Năm 17tuổi, Sylvie được thu đĩa tiếng hát của riêng mình lần đầu tiên, được báo chí để ý và đặt cho bà danh hiệu La Lycéenne de Twist.

Danh ca Sylvie Vartan năm 2018 - Ảnh: Twitter của nhân vật

Những năm 60, Sylvie Vartan cùng với France Gall và Françoise Hardy trở thành những gương mặt tiêu biểu của dòng nhạc trẻ tại Pháp. Tên tuổi và sự nghiệp âm nhạc của bà trên đỉnh cao vinh quang là vào những năm 68 -69 và vẫn tiếp tục sáng chói qua bao thập niên. Thời đó Sylvie Vartan được mệnh danh là một trong những ca sĩyé-yé xinh đẹp ăn khách nhất củaPháp nói riêng và thế giới nói chung, kể cả ở miền Nam Việt Nam.

Hôm 16.3.2018 vừa qua báo chí Pháp đưa tin,sau gần một năm vắng bóng, nữ danh ca Sylvie Vartan đã trở lại và trình bày hơn một chục bản nhạc từnglàm nên tên tuổi của thần tượng âm nhạc Johnny Hallyday. Bà đã mượn 2 tuyệt khúc của Edith Piaf như một lời tỏ tình với người bạn diễn, người chồng cũ là danh ca Johnny đã mất năm 2017 (hai người kếthôn năm 1965, chia tay vào năm 1980)

Trở lại câu hỏi dòng sông tuổi thơ trong bài hát La Maritzacủa danh ca Sylvie Vartan là dòng sông nào? Câu hỏi này cũng được giải đáp ngay trong ca từ của bài hát:

La Maritza c’est ma rivière
Comme la Seine est la tienne.

Có nghĩa là:

La Maritza là dòng sông của tôi/Cũng như sông Seine là dòng sông của bạn.

Maritza là dòng sông chính của đất nước Bulgaria, chảy từ đông sang tây. Nó là hoài niệm về tuổi thơ ấu êm đềm của Sylvie. Những kỷ niệm vẫn bám theo bà cả đời, thật gần nhưng cũng thật xa, xa tít mù trong tiềm thức từ năm bà 8tuổi.

Dòng sông tuổi nhỏ (La Maritza)do nhạc sĩ Pierre Delanoëvà nhạc sĩ Jean Renard sáng tác vào năm 1968, bài hát đến với nhiều quốc gia trên thế giới qua tiếng hát của danh ca Sylvie Vartan.

La Maritzađược du nhập vào Việt Nam khoảng cuối năm 1968. Bài hát đã được nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng đặt lời Việt với tênDòng sông tuổi nhỏ,ca sĩ Thanh Lan trình diễn từng làm thổn thức bao trái tim giới yêu nhạc Pháp tại miền Nam.

Câu chuyện về bài hátLa Maritzađược nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng chuyển ngữ sang tiếng Việt trong hoàn cảnh nào sẽ được chúng tôi đề cập ở những bài khác.

Nghe danh caSylvie Vartan hátLa Maritza:

Nghe ca sĩ Thanh Lan hát "Dòng sông tuổi nhỏ":