Doanh nghiệp hại nông dân

Dù ở vị trí nước xuất khẩu gạo lớn thứ 2 toàn cầu nhưng giá gạo của Việt Nam thuộc loại thấp nhất thế giới. Áp lực tồn kho lớn dẫn đến nhu cầu giải phóng hàng cao nên xảy ra tình trạng “xé rào” chào bán giá thấp.

Trả lời phỏng vấn báo Sài Gòn Giải Phóng, ông Phạm Kiêm Sa, Phó Giám đốc Sở Công thương Đồng Tháp, nhìn nhận: “Nhiều năm qua, chúng ta xuất khẩu gạo nhiều nhưng không có thương hiệu. Tình trạng trộn lẫn gạo phẩm cấp thấp vào gạo chất lượng cao với tỉ lệ rất lớn rất phổ biến. Vì thế việc giảm chất lượng, uy tín là không thể tránh khỏi… Nhất thiết Việt Nam phải xây dựng thương hiệu gạo, làm ăn căn cơ, bài bản hơn”…

Ông Nguyễn Minh Nhị, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, đã từng khẳng định các doanh nghiệp xuất khẩu gạo rất “chảnh”, chơi trò ú tim với nông dân trồng lúa, nhất là lúa phẩm cấp thấp (IR50404). Khi xuất được họ mua nhiều về trộn với gạo chất lượng cao, bán giá cao. Còn khi không xuất được thì không thèm mua, đổ thừa hết cho nông dân.

“Phá giá” bán cá tra

Trong khi đó, ông Trần Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Hùng Cá (Đồng Tháp), bức xúc: “Tình trạng chất tăng trọng, bơm nước vào cá nguyên liệu, sản phẩm phi lê hiện nay đáng báo động. Chỉ cần kiểm tra các lô hàng bất thường với giá dưới 2 USD/kg sẽ biết ngay, vì các lô hàng khác được bán tới giá 3,1 – 3,2 USD/kg, thậm chí 3,6 USD/kg”.

Ông Nguyễn Văn Kịch, Tổng giám đốc Công ty Cafatex, nhìn nhận sự tăng trưởng nóng của ngành cá tra những năm qua đã tạo ra tình trạng dư thừa rất lớn. Sản lượng cá tra tăng 10 lần trong vòng 10 năm, từ 120.000 tấn năm 2002 đến gần 1,3 triệu tấn vào năm 2012. Số lượng nhà máy cũng tăng đột biến, hàng loạt doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu ra đời.

Cả đồng bằng sông Cửu Long hiện có 70 nhà máy nhưng lại có hơn 400 – 500 đơn vị xuất khẩu và 300 – 400 nhà nhập khẩu. Vì thế, làm sao không xảy ra chuyện tranh mua – tranh bán, hạ giá? Hậu quả, ngành cá tra đang lâm vào khủng hoảng, giá xuất khẩu hạ thấp nhất từ trước đến nay. Hàng loạt doanh nghiệp sản xuất cầm chừng, phá sản.

Và thiệt thòi nhất vẫn là người nuôi cá vì giá bán dưới giá thành từ 1.000 – 4.000 đồng/kg…

Bao giờ liên kết?

Phó Trưởng ban chỉ đạo Tây Nam bộ Huỳnh Minh Đoàn nhìn nhận: “Việc cạnh tranh không lành mạnh thời gian qua thể hiện đạo đức kinh doanh của các doanh nghiệp chúng ta chưa tốt, cần phải sớm chấm dứt. Cung cách làm ăn như thế thì chính doanh nghiệp đã gây hại cho nông dân…”.

Theo ông Võ Hùng Dũng, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh Cần Thơ, tiềm năng xuất khẩu thủy sản đang lớn hơn lúa gạo và thời gian tới sẽ còn tăng. Tuy nhiên, khó khăn là do việc gia tăng diện tích và sản lượng (mặt hàng cá tra) khiến giá đầu vào (thức ăn) tăng cao, trong khi giá xuất khẩu lại giảm, mặt khác, hệ thống thông tin trong toàn ngành chưa được thực hiện, các doanh nghiệp chỉ có thông tin nội bộ của chính mình dẫn đến tình trạng mạnh ai nấy làm, cạnh tranh không lành mạnh.

Ông Dũng cho rằng với tình hình xuất khẩu như hiện nay chưa thể giúp đồng bằng sông Cửu Long làm giàu. Cần phải có chiến lược đảm bảo sự phát triển lâu dài, ổn định; đảm bảo an ninh lương thực, đời sống và lợi ích của nông dân; cải thiện để nâng cao chất lượng, xây dựng và quảng bá hình ảnh lúa gạo, thủy sản; tiếp cận và lựa chọn thị trường chiến lược cho ngành nông – thủy sản; quan tâm nhiều hơn đến sự thay đổi khi Việt Nam ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên thái bình dương TPP.

Nguồn: Sài Gòn Giải Phóng