Chỉ còn bốn tháng nữa, tất cả bệnh viện (BV) trên cả nước phải ký cam kết với Bộ Y tế làm hài lòng bệnh nhân (BN). Nhưng qua khảo sát của phóng viên tại nhiều BV (TP.HCM), còn biết bao chuyện gây khó cho người bệnh.
Muốn được khám, phải... phơi nắng
Chiều 4.9, trước khu Khám bệnh theo yêu cầu và xét nghiệm của BV đa khoa khu vực Thủ Đức, có ba dãy ghế màu cam rất bắt mắt dành cho BN ngồi chờ nhưng mọi người chen chúc ở hàng đầu vì hai hàng sau nắng rất gắt. Dọc hành lang, có nhiều quạt máy nhưng chỉ để... trưng bày! Đến khoảng 15 giờ, không còn BN nào ngồi mà phải đứng chờ gọi tên vì chỗ ngồi quá nắng.
Bước vào nhà vệ sinh của BV đa khoa khu vực Thủ Đức và BV Nhi Đồng 1, người bệnh sẽ thấy những dòng chữ, số điện thoại "gọi tình" trên tường. Trong khi đó, một nhà vệ sinh tại BV Quận 9 khó có thể sử dụng vì cánh cửa bị vỡ, trống hoác. Cũng tại BV Quận 9, nhằm "tiết kiệm điện" BV không để BN tự bấm lấy số thứ tự mà in sẵn một loạt rồi ghim vào dây kim loại cho BN bốc. Để được khám, BN phải chen chúc trước quầy hành chính, gặp trực tiếp người tiếp nhận để hỏi khi nào đến lượt, nộp những giấy tờ gì...
BV Nhi Đồng 1 - một trong năm BV đầu tiên ở phía Nam ký cam kết với Bộ Y tế - nỗ lực "làm cho người bệnh hài lòng" nhưng tình trạng quá nhiều BN từ các tỉnh, tuyến dưới chuyển lên khiến khó đáp ứng nhu cầu. Bà L.H.V. (đường Lê Văn Sỹ, Q.3) nói với phóng viên: "Hai tuần trước, cháu tôi, 15 tuổi nhập BV Nhi Đồng 1 theo dõi bệnh hô hấp nhưng không có giường nằm, các giường khác phải dành cho hai - ba trẻ/ giường. Cháu tôi phải xuống sân BV, bị muỗi chích liên tục. Trước tình trạng này, gia đình phải đưa cháu qua BV Đại học Y Dược điều trị".
Mỗi lần đi khám bệnh, BN đã bị ức chế ngay từ bãi giữ xe. Theo ghi nhận, trừ bãi giữ xe BV Bệnh Nhiệt đới, BV Nhân dân Gia Định niêm yết giá đúng (2.000đ/xe số, 3.000đ/xe tay ga), nhiều BV khác thu rất tùy tiện và không hề niêm yết giá.
Lúc 7 giờ 30 ngày 3.9, trời nắng gắt, bãi giữ xe rộng lớn của BV đa khoa khu vực Hóc Môn không mái che khiến nhiều BN dựng xe gắn máy ngay dưới các bụi cây cảnh "trốn" nắng. Khu tiếp nhận làm thủ tục cho BN đến khám nằm sát cổng BV khá thuận tiện, nhưng thiếu mái che nên hàng trăm BN chen chúc trong bóng râm đứng chờ gọi tên. Một số BN khác đến sau phải đứng dang dưới trời nắng nóng. Khu tiếp nhận cũng chỉ có vài ghế ngồi chờ nên nhiều cụ già, phụ nữ mang thai phải đứng, một số người ngồi bệt xuống sàn.
Không có nụ cười!
Tại BV đa khoa khu vực Hóc Môn, chúng tôi nghe một cô y tá còn rất trẻ gằn giọng vào micro gọi BN vào phòng khám: "Trần Văn Lớn... Trần Văn Lớn... Trần Văn Lớn có không?". Sau một hồi lâu, cụ ông tóc bạc trắng chậm chạp bước đến có lẽ do nghe không rõ. Ở khu vực phát thuốc kế bên, một cô nhân viên cũng ra rả trên loa: "Phạm Thị Chính, Võ Trọng Hiếu... có không?" Ngay sau đó, một người đàn ông xưng là con của bà Phạm Thị Chính tới nhận thuốc thay. Thật chói tai khi nghe nhân viên y tế gọi tên những cụ già vào phòng khám bệnh, nhận thuốc một cách thiếu tôn trọng.
14g ngày 10.8, phóng viên "tháp tùng" BN N.Th.X. (68 tuổi, quê Đà Nẵng) đến BV Bình Dân khám bệnh. Sau khi gặp bác sĩ tư vấn, đóng tiền xét nghiệm và siêu âm, lúc 15 giờ, một nhân viên nam ở quầy tiếp nhận hẹn với BN "ngày mai quay lại siêu âm". Khi chúng tôi nài nỉ, nhân viên này gạt ngang: "Mai khám, không thì lấy tiền lại!". Cuối cùng, chúng tôi nhận được số thứ tự 27 để quay lại siêu âm vào ngày hôm sau. 6 giờ, bà X. đã có mặt ở phòng siêu âm. 7 giờ, chúng tôi đến nhận kết quả xét nghiệm máu và chờ gọi tên vào phòng siêu âm, nhưng đến 7 giờ 15, nhân viên ở phòng xét nghiệm mới gọi số thứ tự 001 vào lấy máu và bắt đầu phát kết quả cho BN hôm trước. Đến 7 giờ 20, cửa phòng siêu âm vẫn đóng im ỉm, trong khi số BN mới khám xong ở các phòng ùn về chờ gọi tên. Đến 7 giờ 30, phòng siêu âm mới chính thức "mở cửa".
Phải thay đổi thái độ phục vụ
Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người dân đối với cơ sở y tế tại bốn tỉnh Bình Định, Thanh Hóa, Phú Thọ và Vĩnh Phúc (do Ngân hàng Thế giới hỗ trợ) trong hai năm 2014 và 2015 cho thấy: 42,5% người bệnh không hài lòng về thái độ của y bác sĩ.
Trước đó, vào tháng 8.2015, tại lễ ký cam kết giữa năm BV khu vực phía Nam với Bộ Y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến yêu cầu nhân viên y tế phải thay đổi cách nghĩ, BV và bác sĩ phải thay đổi thái độ phục vụ, phải xem BN là khách hàng, bởi vì họ đến khám bệnh và phải trả tiền.
Nhằm củng cố niềm tin vào ngành y tế, làm hài lòng người bệnh, tạo đi thuận lợi để người dân tiếp cận các dịch vụ y tế, vào ngày 14.7.2015, lần đầu tiên bốn BV lớn phía Bắc (gồm: Bạch Mai, Việt Đức, K Trung Ương, Nhi Trung ương) đã ký cam kết với Bộ Y tế sẽ đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của tất cả cán bộ y tế. Để đạt được điều này, Bộ yêu cầu các BV phải tập huấn kỹ nâng giao tiếp cho nhân viên, duy trì đường dây nóng, hòm thư góp ý để người bệnh phản ánh. Mặt khác, còn triển khai đề án "tiếp sức, hỗ trợ người bệnh", thành lập đơn vị chăm sóc khách hàng, phòng công tác xã hội, xây dựng phong cách phục vụ thái độ văn minh, thân thiện theo phương châm: “Người bệnh đến niềm nở, ở tận tình, về dặn dò chu đáo"...
Tiếp đó, vào ngày 3.8, Bộ Y tế tổ chức lễ ký cam kết này với năm BV phía Nam gồm: Chợ Rẫy, Nhân dân 115, Đa khoa trung ương Cần Thơ, Nhi Đồng 1, Thống Nhất. Hiện đã có thêm nhiều BV ký kết như: Từ Dũ, Quận 2… và đến đầu năm 2016, các BV còn lại trên cả nước phải ký cam kết này với Bộ.