Đề Ngữ văn vừa sức, nhiều thí sinh dự tính sẽ đạt điểm cao ở môn này

Đề thi môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 được đánh giá là bám sát đề minh họa đã được Bộ GD-ĐT công bố và chương trình giản lược do dịch COVID-19. Đề thi Văn dạng tự luận, thời gian làm bài 120 phút, thang điểm 10 có cấu trúc gồm 2 phần.

Bước ra khỏi phòng thi, thí sinh Hoàng Linh (điểm thi Trường THCS Nghĩa Tân, Q.Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết đề thi năm nay không khó do đã học và ôn tập đầy đủ, phù hợp với năng lực bản thân. "Đề thi ra đúng vào tác phẩm Sóng mà chúng em đã được ôn tập rất nhiều lần nên bài thi em làm được tới 80%, chỉ khó phần tự luận không biết mình làm có đúng với các đáp án mà Bộ GD-ĐT đưa ra hay không thôi. Em đánh giá đề thi vừa sức, dự tính khoảng 7-8 điểm, thậm chí cao hơn".

Nhiều thí sinh thích câu hỏi nghị luận xã hội bàn về một vấn đề thiết thực trong cuộc sống, phù hợp với phần lớn học sinh, đó là sự cần thiết phải cống hiến. Chủ đề này được đánh giá phù hợp với tình hình dịch bệnh hiện nay, khi đất nước luôn cần sự cống hiến của mỗi người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Theo TS Trịnh Thu Tuyết, nguyên giáo viên dạy Ngữ văn, Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội), đề thi chính thức môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT bám sát cấu trúc của đề thi tham khảo do Bộ GD-ĐT công bố. Vấn đề mà đề thi đưa ra không mới mẻ nên thí sinh có học lực trung bình cũng có thể làm được tới 70-80%.

“Nhìn chung, các câu hỏi đọc hiểu vừa sức với thí sinh, nhất là 2 câu đầu ở mức độ nhận biết, hoàn toàn có thể được điểm tối đa; câu hỏi vận dụng cao cũng đã có phần gợi ý từ câu lệnh của bài làm văn số 1; khó khăn duy nhất là câu 3 ở mức độ thông hiểu, và đây có thể coi là câu hỏi mang tính phân loại cho bài làm của thí sinh”- cô Tuyết chia sẻ.

Gợi ý đáp án đề thi THPT quốc gia 2021 môn Văn

Phần đọc hiểu:

Câu 1. Sự ra đời của dòng sông, theo đoạn trích: Từ những kẽ hở trên mặt đất, nước trào lên. Từ một dòng nước nhỏ, nước hòa vào với nước rơi từ trên trời và nước thấm vào đất để tạo nên một dòng suối nhỏ cứ chảy mãi xuống cho tới khi, một dòng sông ra đời.

Câu 2. Theo đoạn trích, món quà cuối cùng nước dành tặng cho loài người trước khi hòa vào biển cả là những vùng châu thổ màu mỡ - những vùng nông nghiệp nổi tiếng.

Câu 3. Câu văn trên ẩn dụ về dòng chảy của nước và cuộc đời của mỗi con người: - Dòng chảy của nước luôn luôn vận động, không ngừng nghỉ và chứng kiến tất cả những hoạt động diễn ra thường ngày của con người. - Dòng chảy của nước chính là ẩn dụ cho cuộc đời của mỗi con người. Cuộc đời mỗi con người cũng trải qua những giai đoạn sinh - lão - bệnh - tử, chứng kiến tất cả những hỉ nộ ái ố, những khía cạnh khác nhau của cuộc đời với nhiều trạng thái và cung bậc khác nhau.

Câu 4. Bài học về lẽ sống mà văn bản muốn gửi gắm qua hành trình từ sông ra biển của nước:

- Cuộc đời mỗi con người là hữu hạn, hãy sống thật ý nghĩa. Để giống như dòng chảy kia, khi vừa sinh ra, chúng ta chỉ là những giọt nước nhỏ bé được trào lên từ những kẽ hở trên mặt đất nhưng khi cuối đời, ta đã phát triển thành một vùng đất rộng lớn, góp phần làm nên những vùng nông nghiệp trù phú, giàu có.

- Cuộc sống chứa đựng muôn vàn thử thách và khó khăn, hãy mạnh mẽ như dòng chảy để có thể xuyên qua núi hay thậm chí tạo thành dòng chảy lớn.

Phần làm văn:

Câu 1: Giới thiệu vấn đề: Sự cần thiết phải biết sống cống hiến. Giải thích vấn đề: Phân tích vấn đề: Khái niệm cống hiến: là sự tự nguyện, tự giác đem sức lực, tài năng và trí tuệ của mình để đóng góp cho lợi ích chung của xã hội. Sống cống hiến là không màng đến lợi ích cá nhân mà làm hết mình vì lợi ích chung, vì sự phát triển của một tập thể, một cộng đồng... Cống hiến là một trong những đức tính và phẩm chất tốt đẹp của con người. Cống hiến ngay từ những gì nhỏ bé nhất: ta có kiến thức thì vận dụng kiến thức để phát minh, sáng tạo phục vụ xã hội; ta có cơ bắp thì lao động để tạo ra của cải vật chất...

Câu 2:

1. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh: Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Bà được xem là một trong những người viết thơ tình hay nhất trong nền thơ Việt Nam sau 1945. Đó là tình yêu vừa nồng nàn, sôi nổi, say đắm, vừa tha thiết dịu dàng, vừa giàu trực cảm, lại lắng sâu trải nghiệm những suy tư.

- Giới thiệu tác phẩm: Sóng là tác phẩm tiêu biểu của Xuân Quỳnh được in trong tập Hoa dọc chiến hào xuất bản năm 1968. Tác phẩm đã thể hiện khát vọng tình yêu như một nhu cầu tự nhận thức, khám phá. Cảm xúc thơ do vậy vừa sôi nổi mãnh liệt, vừa gợi tới chiều sâu của sự triết lý.

- Giới thiệu luận đề: Cảm xúc về đoạn trích. Nhận xét vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh.

2. Thân bài:

Vị trí đoạn trích: Đoạn trích nằm trong tác phẩm Sóng thuộc giới hạn từ khổ thơ thứ 3 đến khổ thơ thứ 5. Đoạn trích nói đến khát vọng tự nhận thức và nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ.

Cảm nhận đoạn trích: - Khát vọng tự nhận thức của người con gái trong tình yêu (khổ 3 và 4).  Hình tượng “sóng” diễn tả bản chất của tình yêu – sự bí ẩn không thể lý giải được của tình yêu: Trước muôn trùng sóng bể... Khi nào ta yêu nhau.  - Sự đối lập “em” với “muôn trùng sóng bể” là sự đối lập giữa cái nhỏ bé, hữu hạn với cái vô biên, rộng lớn của vũ trụ -> Làm thức dậy những suy tư, trăn trở.

- “Em nghĩ” hai tiếng ấy lặp lại như là sự khám phá, tìm tòi. + Về biển lớn: “Từ nơi nào sóng lên?” -> Trả lời: “Sóng bắt đầu từ gió” + Về anh, em: “Khi nào ta yêu nhau?” -> Trả lời “Em cũng không biết nữa” => Hai câu hỏi đan cài vào nhau, nhập hòa vào một. Chúng ta có thể lý giải được cội nguồn của sóng, của gió nhưng không thể nào cắt nghĩa, lý giải được nguồn cội của tình yêu. Nó lạ lùng bí ẩn nhưng cũng rất tự nhiên. Sức hấp dẫn của tình yêu chính là ở chỗ đó. 

- Nỗi nhớ trong tình yêu (khổ 5).  Hình tượng “sóng” diễn tả nỗi nhớ trong tình yêu: Con sóng dưới lòng sâu... Dù muôn vời cách trở. Khổ này đọng lại một chữ “nhớ”. Nỗi nhớ gắn với không gian “dưới lòng sâu”, “trên mặt nước”, với “bờ”; nó bao trùm cả thời gian “ngày đêm không ngủ được” và xâm chiếm tâm hồn con người, ngay cả trong vô thức “Lòng em nhớ đến anh/Cả trong mơ còn thức”. Một tiếng “nhớ” mà nói được nhiều điều. Em đã hóa thân vào sóng. Sóng đã hòa nhập vào tâm hồn em để trở nên có linh hồn thao thức.

- Đây là khổ thơ duy nhất trong bài có đến 6 câu, sự phá cách ấy đã góp phần diễn tả sự trào dâng mãnh liệt của nỗi nhớ trong tình yêu.

Nhận xét về vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh: 

- Vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh chính là tiếng lòng của tâm hồn người phụ nữ khi yêu được thể hiện một cách dịu dàng, đằm thắm.

- Bài thơ Sóng là một trong những bài tiêu biểu thể hiện nét nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh. Tình yêu được thể hiện trong bài thơ vừa mạnh mẽ, nồng nàn, lại vừa dịu dàng, sâu lắng, chính nó đã làm nên vẻ đẹp nữ tính trong hình tượng sóng.

- Tình yêu đó còn chan chứa sự trăn trở, suy tư của người con gái khi yêu. Những băn khoăn, âu lo được Xuân Quỳnh thể hiện vô cùng mềm mại, nữ tính qua những câu hỏi như: Em cũng không biết nữa/Khi nào ta yêu nhau.

- Tính nữ đó còn được thể hiện một cách bình thường, dung dị qua khao khát hạnh phúc đời thường - khao khát thường trực thể hiện trong thơ Xuân Quỳnh. Đó là nỗi nhớ da diết, cháy bỏng, "cả trong mơ còn thức" của người con gái khi yêu. Là tình yêu mãnh liệt, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, sóng gió. Đó còn là khát khao tận hiến, khát vọng được hóa thân, được hòa nhập vào biển lớn tình yêu.

Bài thơ Sóng chính là một minh chứng rõ ràng nhất cho vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh. Tác phẩm cho thấy vẻ đẹp tâm hồn cũng như tấm lòng trắc ẩn của người phụ nữ khi yêu.