Theo quan niệm dân gian, thời gian cụ thể ông Táo “bay về trời để bẩm báo Ngọc Hoàng” là 12g trưa vào ngày 23 tháng Chạp. Do vậy, vào tối ngày 22 tháng chạp hoặc trước trưa 23 tháng chạp (buổi sáng tính theo lịch âm) nên tiến hành nghi thức cúng tiễn ông táo về trời.
>>Dọn dẹp, sắp xếp bàn thờ cúng ông Táo sao cho hợp phong thủy và vượng cho ngôi nhà
Chỉ còn 1 tuần nữa thôi là đến 23 tháng Chạp, các gia đình Việt sẽ làm mâm cỗ và thực hiện nghi lễ cúng kiếng đưa ông Táo về trời. Đây là ngày ông Táo về Thiên đình thông báo sự việc trong gia đình trong năm qua với Ngọc Hoàng..
Việc thờ cúng ông Táo nhằm thể hiện sự mong muốn vị thần luôn giúp giữ bếp lửa để gia đình yên ấm, hạnh phúc.
Quan niệm của dân gian cho rằng, Táo quân quanh năm chỉ ở trong bếp, biết tường tận mọi chuyện trong nhà, cho nên để ông Táo phù hộ và mang nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ cúng đưa ông Táo rất trọng thể. Đến trưa 30 Tết thì ông Táo lại có mặt ở hạ giới để tiếp tục công việc của mình.
Trước lễ cúng, chúng ta phải dọn dẹp bàn thờ và sắp xếp trước khi thực hiện lễ cúng. Tuy nhiên, có một vài lưu ý mà không phải ai cũng phải biết:
+ Bộ thờ ông Táo luôn bao gồm 4 vật sau: Bát nhang, bộ chén cúng (3 chén), bình hoa và mâm đựng hoa quả.
+ Những lễ vật cần chuẩn bị trong lễ cúng Táo quân bao gồm vàng mã, áo mũ (3 bộ, trong đó có 2 bộ nam và 1 bộ nữ), cá chép vàng làm vật cưỡi cho Táo quân.
Theo tâm linh, ông táo về trời bằng việc cưỡi cá chép nên các gia đình sẽ cúng cá chép. Người dân quan niệm cá chép sau khi cúng, sống cùng vàng tro của vàng mã được đổ ra sông thì Táo quân sẽ nhận được. Sự tích cá chép hóa rồng cũng mang ý nghĩa như vậy. Những chú cá chép sau khi phóng sinh sẽ hóa rồng đưa Táo quân lên chầu Ngọc Hoàng. Lưu ý khi sử dụng cá cúng nên bố trí ngay trên bàn thờ hoặc gần khu vực bàn thờ nhất và sau khi hóa vàng thì mang cá phóng sinh ở sông, hồ luôn.
+ Về mâm cỗ ông Táo, gia chủ có thể cúng chay hay mặn đều được. Lễ chay bao gồm: giấy vàng, giấy bạc, cau trầu, nước và hoa quả. Nếu gia chủ muốn cúng lễ mặn thì có thể cúng giò chả, xôi, gà, chân giò và một số món truyền thống khác. Một số gia đình có con nhỏ thường cúng thêm gà luộc.
Minh An