Cục Hàng không lý giải nguyên nhân giá vé máy bay tăng cao

Giá vé máy bay tăng nhưng vẫn trong quy định

Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) vừa có văn bản báo cáo Bộ Giao thông vận tải về tình hình giá vé máy bay nội địa 4 tháng đầu năm 2024.

Theo Cục HKVN, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (giá đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không đều tăng so với cùng kỳ năm 2023, tuy nhiên vẫn luôn bảo đảm nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách theo quy định hiện hành.

Cụ thể, đối với đường bay Hà Nội - TP.HCM: giá vé trung bình của Vietnam Airlines (VN) khoảng 2,64 triệu đồng (tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023), Vietjet Air (VJ) khoảng 1,74 triệu đồng (tăng 25%), Bamboo Airways (QH) khoảng 2 triệu đồng (tăng 11%) và Vietravel Airlines (VU) khoảng 1,5 triệu đồng (tăng 15%).

So với mức giá tối đa theo quy định (3,4 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí), mức giá vé trung bình này của các hãng HKVN chỉ ở mức từ 44,1% (VU) đến 77,6% (VN).

Đối với đường bay từ Hà Nội và TP.HCM đi/đến Đà Nẵng: giá vé trung bình của VN khoảng 1,8 triệu đồng/đường bay (tăng từ 17 - 26%), VJ khoảng 1,3 - 1,5 triệu đồng/đường bay (tăng từ 32 - 38%), QH khoảng 1,3 - 1,6 triệu đồng/đường bay (tăng từ 13 - 29%) và VU khoảng 1,1 - 1,4 triệu đồng/đường bay (tăng từ 14 - 20%).

So với mức giá tối đa theo quy định (2,89 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí), mức giá vé trung bình này của các hãng HKVN chỉ ở mức từ 38,1% (VU) đến 62,3% (VN)…

Trong dịp nghỉ lễ 30.4 - 1.5 vừa qua, nhu cầu đi lại bằng đường hàng không tăng cao, ngoài số hành khách đặt sớm có thể mua được vé máy bay ở dải giá thấp, số còn lại đặt muộn, sát ngày bay thì phải trả tiền mua cao hơn. Cá biệt có thời điểm đường bay sớm lấp đầy thì việc mua được vé sẽ khó khăn hơn và giá vé sẽ cao hơn.

Theo số liệu công bố trên trang thông tin điện tử của các hãng hàng không quốc tế, mức giá vé máy bay trên một số đường bay trong khu vực Đông Nam Á đều tương đồng với giá vé của Vietnam Airlines.

Chênh lệch tỷ giá, giá nguyên liệu tăng...

Cục HKVN cũng nêu loạt nguyên nhân tác động giá vé máy bay tăng cao, như giá nguyên liệu tăng, chênh lệch tỷ giá…

Theo số liệu cập nhật của IATA, giá nhiên liệu Jet-A1 khu vực châu Á ngày 26.4 là 100,25USD/thùng.

Theo tính toán của Cục HKVN, với biến động của giá Jet A1 và tỷ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4.2024 của các hãng hàng không tăng 56,55% so với tháng 12.2014 và tăng 74,27% so với tháng 9.2015. Điều này làm tổng chi phí tăng 37,66% so với tháng 12.2014 và tăng 53,24% so với tháng 8.2015 (là thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa).

Tháng 4.2024, giá nhiên liệu bay Jet A1 khu vực châu Á là 100,25 USD/thùng, tương đương mức giá giai đoạn tháng 4.2023 (100,17USD/thùng). Tuy nhiên, tỷ giá giai đoạn tháng 4.2024 (1USD = 25.454 đồng) biến động tăng 8% so với tháng 4.2023 (1USD = 23.620 đồng).

Với tỷ trọng các chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng hàng không chiếm khoảng 75% tổng chi phí, chỉ tính riêng biến động của tỷ giá đã khiến chi phí của các hãng hàng không tăng gần 6% so với cùng kỳ.

Về chênh lệch về tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá VNĐ/USD trong quý 1/2024 đã tăng 1.300 đồng (tương đương 5,6%) so với năm 2019, dẫn đến chi phí hoạt động vận tải hàng không phát sinh thêm khoảng 823 tỉ đồng. Tỷ giá bình quân trong quý 2/2024 tăng làm chi phí mỗi chuyến bay tăng 23 triệu đồng.

Ngoài ra, do nhiều chi phí vận hành hoạt động của hãng hàng không (thuê tàu bay, giá điều hành bay quốc tế…) được thanh toán bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) dẫn đến tăng chi phí cho hãng hàng không.

Biến động giảm về số lượng máy bay

Một nguyên nhân nữa là biến động giảm về đội máy bay. Đến ngày 2.5, tổng số máy bay của các hãng HKVN là 199 chiếc, giảm 32 chiếc so với năm 2023, trong đó số lượng máy bay đang khai thác thực tế dao động từ 165 - 170 máy bay, giảm khoảng 40 - 45 chiếc so với bình quân máy bay khai thác trong năm 2023.

Các nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm số lượng đội bay của các hãng hàng không Việt Nam như: Nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thực hiện triệu hồi động cơ PW1100 để kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất (ước tính có thể ảnh hưởng đến 600 - 700 động cơ PW1100 đang khai thác trên các đội bay hoạt động trên toàn thế giới).

Tại Việt Nam, các động cơ này đang được sử dụng trên một số máy bay A321NEO khai thác bởi Vietnam Airlines và VietJet Air nên sự việc này làm cho một số chiếc phải dừng khai thác trong năm 2024 và 2025.

Thời gian đưa động cơ đi sửa chữa bị kéo dài. Năm 2019 chỉ cần 75 ngày thì hiện nay (2024) theo thông báo của PW cần 140 - 160 ngày, trường hợp đặc biệt lên đến 365 ngày.

Ngoài ra, kế hoạch nhận máy bay của các hãng HKVN trong năm 2024 bị ảnh hưởng. Vietjet Air sẽ không nhận thêm bất kỳ chiếc nào; Vietnam Airlines chỉ nhận thêm 2 máy bay B787 vào tháng 6 và tháng 7.2024; các hãng hàng không khác đều thông báo không tìm được máy bay thuê theo kế hoạch.

Các hãng hàng không Pacific Airlines (PA) và Bamboo (QH) thực hiện việc tái cơ cấu đội tàu bay nhằm tối ưu công tác quản trị, tiết giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Theo đó, hiện tại PA không khai thác máy bay nào (giảm 10 máy bay so năm 2023) và QH chỉ khai thác 5 chiếc (giảm 25 chiếc so với năm 2023).

Giá thuê động cơ đối với Airbus A321 là 48 - 50 nghìn USD/tháng vào năm 2019, tăng lên 80 - 100 nghìn USD/tháng vào năm 2024; giá thuê máy bay Boeing B-787 là 160 nghìn USD/tháng vào năm 2022, tăng lên 370 nghìn USD/tháng vào năm 2024. Giá phụ tùng vật tư tăng từ 10 - 13% so với thời điểm trước năm 2019.

Thêm nữa, việc giảm cung vận tải nội địa do giảm máy bay là nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động về giá vé, đặc biệt trong thời điểm nhu cầu vận chuyển hàng không tăng cao do việc đi lại của hành khách tăng vào các dịp lễ, tết.

Tình trạng chênh lệch cung cầu này, dự báo sẽ tiếp tục xảy ra trong giai đoạn cao điểm hè 2024. Điều này cũng gây ra áp lực nhất định lên giá vé trên các chặng bay nội địa, đặc biệt là các chặng bay đến các điểm du lịch, nghỉ dưỡng.

Kết quả, tính trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng hành khách của các hãng HKVN đạt hơn 13 triệu người, giảm 5% so cùng kỳ 2023. Trong đó, vận chuyển nội địa đạt hơn 8,5 triệu, giảm 18% so cùng kỳ 2023; vận chuyển quốc tế đạt 4,5 triệu khách, tăng 35,5% so cùng kỳ 2023.