Có nên cho NH được kiểm soát đặc biệt vay lãi suất 0%?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang dự thảo thông tư quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt. Theo đó, NHNN cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng (TCTD) được kiểm soát đặc biệt trong một số trường hợp với các mục đích như: hỗ trợ thanh khoản khi tổ chức tín dụng có nguy cơ, hoặc lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả; hỗ trợ phục hồi theo phương án phục hồi đã được phê duyệt; hỗ trợ phục hồi theo phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt.

Dự thảo thông tư này của NHNN hiện đang thu hút sự quan tâm của dư luận khi có ý kiến cho rằng nếu NHNN đồng ý cho vay với lãi suất ưu đãi 0% có nghĩa là NHNN đang tự nguyện gánh lấy một phần rủi ro thay cho TCTD, còn TCTD lại được hưởng thêm lợi ích là được rót vốn với lãi suất ưu đãi thấp hơn thị trường. Trong khi đó, điều quan trọng là Nhà nước không thu được lợi ích gì ngoài lợi ích khó định lượng được là "sự ổn định" của hệ thống ngân hàng, tài chính quốc gia.

Trao đổi với phóng viên báo điện tửMột Thế Giới về vấn đề này, chuyên gia tài chính ngân hàng - TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng nếu một ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt thì ngân hàng đó sẽ được thẩm định xem có khả năng phục hồi hay không. Nếu có khả năng phục hồi thì NHNN nên có kế hoạch hỗ trợ. Nếu không có khả năng phục hồi thì NHNN nên tìm cách giải thể hoặc sáp nhập hoặc là chuyển giao đặc biệt và cuối cùng là phá sản. Điều này sẽ tốt hơn so với việc tìm cách hỗ trợ với lãi suất thấp hay ưu đãi với lãi suất 0%.

"Bởi vìtrên thực tế thì hỗ trợ bao nhiêu nếu ngân hàng đó không có khả năng phục hồi thì cũng vô nghĩa. Theo tôi nguyên tắc đầu tiên là phải xác định được là ngân hàng yếu kém, được kiểm soát đặc biệt có duy trì được sự sống của mình hay không.Dù cho vay trong trường hợp nào thì cũng đều gây chi phí cho ngân sách quốc gia, NHNN cũng phải đi vay hoặc in tiền nên NHNN phải tính toán về lợi nhuận và chi phí, cụ thể là trong việc cho vay ưu đãi với lãi suất thấp có phù hợp với chi phí mà NHNN bỏ ra hay không", TS Hiếu lý giải.

Dự thảo cũng quy định, kể từ ngày NHNN đặt TCTD vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, dư nợ gốc, lãi của khoản cho vay tái cấp vốn của NHNN đối với TCTD đó được chuyển thành dư nợ cho vay đặc biệt với lãi suất bằng lãi suất của khoản cho vay tái cấp vốn, thời hạn bằng thời hạn còn lại của khoản tái cấp vốn.

Về mục đích của khoản vay đặc biệt, dự thảo quy định trong trường hợp khoản vay đặc biệt để hỗ trợ thanh khoản, TCTD được sử dụng để chi trả tiền gửi của người gửi tiền là cá nhân. Đối với khoản vay này, thời hạn được quy định tối đa là 2 năm nhưng không quá thời hạn kiểm soát đặc biệt và lãi suất bằng lãi suất tái cấp vốn do NHNN công bố trong từng thời kỳ.

Đối với các khoản vay đặc biệt còn lại, thời gian và lãi suất theo phương án cơ cấu lại TCTD đã được phê duyệt. Dự thảo quy địnhTCTD không được sử dụng khoản vay đặc biệt tại NHNN để chi trả cho người có liên quan, người điều hành, cổ đông sáng lập của TCTD và những người có liên quan của các đối tượng này.

Khoản vay đặc biệt được ưu tiên hoàn trả trước tất cả các khoản nợ khác, kể cả các khoản nợ có tài sản bảo đảm của TCTD khi đến hạn hoặc trong trường hợp giải thế, phá sản.