Chủ tàu đánh cá theo Nghị định 67 “kêu trời” vì nợ chồng nợ

Gia đình ông Hà Hữu Phương, ngư dân ở phường 9, TP.Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang có đoàn tàu lưới đèn 05 chiếc. Trong đó có 02 chiếc đóng theo Nghị định 67 vào năm 2016. Để đóng 2 phương tiện này, gia đình ông phải vay từ ngân hàng 14 tỉ đồng với lãi suất ưu đãi 3%/năm. Qua gần 6 năm hoạt động, ông mới trả được 50% nợ cho ngân hàng. Ông Phương cho biết, từ ngày xảy ra dịch COVID-19 và giá dầu ở mức cao nên đánh bắt kém hiệu quả, trong khi đó cứ mỗi quý là phải trả tiền nợ, lãi cho ngân hàng từ “2 chiếc 67” là 200 triệu đồng: “Cầm cự tới nay nhờ lấy doanh thu của mấy chiếc tàu kia đắp qua cho 2 chiếc 67 chứ chỉ 2 chiếc 67 hoạt động thì không thể nào trả tiền ngân hàng nổi. Khó khăn nhất là giá nguyên liệu tăng, ngư trường hạn hẹp, phương tiện thì đông, làm không hiệu quả. Đề nghị ngân hàng có biện pháp giản nợ, xóa nợ hoặc hỗ trợ chi phí cho ngư dân bám biển, có vốn đi khai thác chứ nằm bờ không có tiền đóng lãi, nếu chậm đóng lãi vô nợ xấu là xong ”.

Thật vậy, hơn một năm qua, nghề khai thác biển của ngư dân Tiền Giang gặp khó khăn, rất nhiều phương tiện hết vốn phải nằm bờ. Nguyên nhân chính vẫn là sản lượng khai thác thủy sản giảm, chi phí tăng cao do nhiên liệu tăng vọt, giá cả đầu ra sản phẩm bấp bênh; thời tiết bất thường, dòng chảy của biển diễn biến phức tạp... Đối với tàu 67 thì phải ôm thêm khoản nợ từ ngân hàng. Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ ngư dân theo Nghị định 67 của Chính phủ ở từng lúc, từng nơi có triển khai chậm, thủ tục khó khăn. Cụ thể chính sách hỗ trợ bảo hiểm thân tàu, thuyền viên, hỗ trợ thuế VAT khi đóng tàu, mua thiết máy móc, thiết bị đã cắt giảm, chính sách hỗ trợ ngư dân thất nghiệp trong thời gian cao điểm dịch bệnh COVID-19 năm 2021 đến nay còn chậm... Chỉ tại TP.Mỹ Tho đã có 06 phương tiện đóng mới theo Nghị định 67 hoạt động không hiệu quả, chủ phương tiện không chi trả nổi các khoản nợ ngân hàng nên phải bán thanh lý nợ.

Ông Nguyễn Văn Cường, ngư dân TP.Mỹ Tho, chủ một tàu gỗ 67 cũng còn nợ ngân hàng hơn 3 tỉ đồng, cũng tâm tư: “Việc đánh bắt không hiệu quả, đủ thứ khó hết chứ không riêng gì giá dầu tăng, còn nguồn thủy sản cạn kiệt, bị ảnh hưởng của thời tiết. Nếu không có NĐ 67 tôi không có đến đổi mang nợ. Vì lúc trước, Nhà nước cho khấu trừ thuế VAT, trừ 10% tôi sẽ được trừ ra 1 tỉ. Vì ai đóng tàu trước 2015 thì được khấu trừ còn ai mà đóng tàu theo quyết định của UBND tỉnh vào thời điểm năm 2016 thì không được khấu trừ. Từ chỗ đó ngư dân ôm nợ luôn”.

Tàu dịch vụ hậu cần nghề cá đóng mới theo N Đ 67 cũng không khỏi tình cảnh khó khăn. Năm 2017, ông Nguyễn Văn Như, phường 4, TP.Mỹ Tho vay ngân hàng Agribank-chi nhánh Tiền Giang 26 tỉ đồng để đóng tàu sắt hành nghề dịch vụ hậu cần nghề cá, với giấy phép hoạt động tại các vùng biển Việt Nam và Malaysia. Do xảy ra dịch COVID-19 nên tàu chỉ hoạt động được 6 chuyến tại vùng biển trong nước nhưng không hiệu quả do sản lượng thu mua thấp. Hiện nay, phương tiện này nằm tại bến gần cả năm, chưa hẹn ngày ra khơi, chủ phương tiện còn nợ ngân hàng 18 tỉ đồng.

Ông Nguyễn Văn Như đề nghị: “Tôi đề nghị Nhà nước kéo dài thời gian trả nợ lên 25 năm (thay vì 16 năm). Thứ hai là xóa bỏ thế chấp tàu kèm với bất động sản. Vì theo Nghị định 67 thì chỉ thế chấp tài sản hình thành trong tương lai nhưng cuối cùng ngân hàng buộc phải kèm theo giấy bất động sản của tôi vô thế chấp. Theo NĐ 67 thì hỗ trợ ngư dân rất nhiều, về đóng tàu, sửa chữa tàu, hỗ trợ tiền dầu, hỗ trợ 10% thuế VAT mua các loại máy móc, thiết bị trên tàu nhưng cuối cùng ngư dân chúng tôi phải chịu các khoản thuế. Ngoài ra Nhà nước nên cho chủ tàu bán để trả nợ vì hoạt động không hiệu quả, nợ chồng nợ; trong đó có chính sách bù lỗ khi bán không đủ chi phí trả nợ cho ngân hàng”.

Thực hiện Nghị định 67/2014/NĐ-CP ngày 7.7.2014 của Chính phủ, ngư dân Tiền Giang đóng 32 tàu khai thác (trong đó có 1 tàu dịch vụ hậu cần nghề cá). Hiện nay, phần lớn các phương tiện này đang gặp khó, trong tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”. Theo các ngư dân nếu không có chính sách “giải cứu” kịp thời thì đoàn tàu 67 của Tiền Giang sẽ khó ra khơi, bám biển.

Hôm qua 25.8, trong tọa đàm về các chính sách hỗ trợ nông dân trong công cuộc cơ khí hóa đồng bộ, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan nêu ý kiến về rút kinh nghiệm Nghị định 67. Theo Bộ trưởng, có nhiều chính sách mới ban hành khi đọc chúng ta thấy rất tốt nhưng khi đi vào cuộc sống thì nó có độ chênh so với thực tế.  Nghị định 67 của Chính phủ về hỗ trợ vốn vay, ưu đãi thuế, hỗ trợ lãi suất là một ví dụ. Từ Nghị định 67, nhiều ngư dân vay vốn, đóng tàu, hoạt động không hiệu quả, trả nợ ngân hàng không nổi.

Như vậy, làm sao để tháo gở cho ngư dân khi họ gặp khó khăn từ Nghị định 67 ? Người dân đang trông chờ Chính phủ, các bộ ngành, Ngân hàng Nhà nước có biện pháp tháo gở khó khăn này để nông dân tiếp tục ra khơi , bám biển.