Chi phí logistics của Việt Nam cao gần gấp đôi các nước phát triển

Chiếm đến 20% GDP

Theo số liệu tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2017 diễn ra sáng 15.12,số lượng doanh nghiệp logistics tại Việt Nam đang tăng rất nhanh. Hiện nay, có khoảng 3.000 doanh nghiệp hoạt động trong ngành dịch vụ logistics, trong đó 1.300 doanh nghiệp hoạt động tích cực vào thị trường trong nước và nước ngoài; khoảng 30 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics xuyên quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam.

Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá ngành dịch vụ logistics của Việt Nam xếp hạng thứ 64/160 quốc gia năm 2016, đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN (sau Singapore, Thái Lan và Malaysia). Tuy nhiên chi phí logistics ở Việt Nam còncao, tương đương 20% GDP (nhưng chỉ đóng góp khoảng 3% GDP)trong khi mức chi phí logistics ở các nước phát triển chỉ chiếm từ 9-14% GDP. Tổng chi phí logistics của Việt Nam năm 2016 là 41,26 tỉUSD, tương đương 20,8% GDP.

TSTrần Du Lịch chia sẻ thêm thông tinchi phí vận tải, chi phí tài chính và các loại phí đã khiến doanh nghiệp Việt kêu ca nhiều và khiến họ rất khó cạnh tranh. Nếu giảm được những chi phí này sẽ giúp doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh. Ông cho rằng ngành logistics cũng như nhiều ngành kinh tế khác khi hoạt động cần sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ban ngành như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ GTVT...

Theo ông Ousmane Dione - Giám đốc Quốc gia của WB, lĩnh vực logistics đặc biệt quan trọng đối với một nền kinh tế đang phụ thuộc nhiều vào khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và xuất khẩu như Việt Nam. Điều này sẽ giúp Việt Nam tăng năng suất để đạt được các mục tiêu phát triển đầy tham vọng của mình. Tuy nhiên, dù Việt Nam đã tham gia ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) hơn bất kỳ nước nào khác trong khu vực, tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa đạt bình quân 15% trong 5 năm qua, thu hút hàng chục USD vốn FDI mỗi năm, nhưng số lượng không phải lúc nào cũng đi cùng với chất lượng.

"Mặc dù tăng trưởng xuất khẩu đã tăng mạnh, Việt Nam vẫn chỉ thực hiện những công đoạn sản xuất có giá trị gia tăng thấp nhất trong chuỗi giá trị toàn cầu. Xuất khẩu chủ yếu vẫn phụ thuộc vào khu vực FDI. Chi phí xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn cao hơn mức bình quân của khối ASEAN. Tính theo tỉ trọng GDP, chi phí logistics của Việt Nam là 18%, cao gần gấp đôi so với các nền kinh tế phát triển và cao hơn 4% so với mức bình quân toàn cầu", ông Ousmane Dione nói.

Bên cạnh đó, thứ hạng của Việt Nam theo chỉ số năng lực logistics (LPI) đã giảm từ 48 năm 2014 xuống 64 năm 2016. Sự sụt giảm này cho thấy các nền kinh tế khác đang có sự thăng tiến nhanh hơn nhiều so với Việt Nam, đồng nghĩa với việc Việt Nam đang mất đi lợi thế cạnh tranh.

Nhận định về ngành này, ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam nói ngành dịch vụ logistics Việt Nam đang phát triển mạnh với tốc độ từ 15-16%/năm. Theo chỉ số LPI của Ngân hàng Thế giới 2014, Việt Nam xếp hạng 53 và 2016 xếp hạng 64/160 nước, đứng thứ 4 trong các nước ASEAN, sau Singapore, Malaysia và Thái Lan.Tuy nhiên, quy mô và hoạt động còn yếu và thiếu, đặc biệt trong lĩnh vực quốc tế, ít công ty mạnh dạn đầu tư mở văn phòng nước ngoài, nếu có thì số lượng đếm trên đầu ngón tay; yếu về vận tải như đường biển, hàng không; chi phí logistics cao, chiếm 20,8% GDP, tương đương 41,26 tỉ USD.

Cần tăng cường kết nối

Theo ông Ousmane Dione, Chính phủ cũng như khối kinh tế tư nhân cần có lộ trình rõ ràng về cải cách nếu muốn nâng cao chất lượng dịch vụ logistics theo những đòi hỏi ngày càng cao của một nền kinh tế hiện đại.

Thứ hai là cầntăng cường kết nối, vì tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam đang bị hạn chế nghiêm trọng do sự yếu kém của hành lang kết nối giữa những trọng điểm tăng trưởng quan trọng với các cửa ngõ quốc tế lớn, chi phí vận tải caovà chất lượng vận tải và logistics kém.

Cùng với đó nên thay đổi việc phụ thuộc quá nhiều vào đầu tư công, chuyển dịch sang khu vực tư nhân và thiết lập ưu tiên rõ ràng cho đầu tư thiết yếu là chìa khóa để có kết nối tốt hơn. Việc tăng cường tạo thuận lợi thương mại có thể là một yếu tố quyết định. Các xu hướng toàn cầu cho thấy lợi ích có được từ tăng cường tạo thuận lợi thương mại có thể lớn hơn nhiều lợi ích từ giảm thuế quan, đặc biệt khi mà mức thuế quan hiện đã khá thấp ở phần lớn các lĩnh vực.

Đại diện WB cho rằngcần có sự phối hợp, cộng tác liên ngành với doanh nghiệp, có sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ. Bên cạnh đó là sựtheo dõi và đo lường được tiến độ cải cách, thu thập và duy trì dữ liệu về logistics. Có được số liệu thống kê chính xác về logistics và vận tải sẽ làm tiền đề cho việc xây dựng chính sách chính xác hơn, trong khi thách thức đầu tiên của Việt Nam là chưa có cơ sở dữ liệu ban đầu của hoạt động vận tải và logistics.

"WB luôn sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong công cuộc tạo thuận lợi thương mại, phát triển logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh thương mại. Chúng tôi cũng sẵn sàng cung cấp các kết quả nghiên cứu, hỗ trợ kỹ thuật toàn diện kết hợp với hỗ trợ tài chính trong thời gian nhiều năm nếu cần", Giám đốc Quốc gia của WB khẳng định.

Có mặt tại diễn đàn, Bộ trưởngCông Thương Trần Tuấn Anh đề nghị diễn đàn nên kiến nghị, đề xuất các giải pháp nhằm đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và phong cách làm việc chuyên nghiệp trong hoạt động logistics nhằm sẵn sàng thích ứng với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Nhất làtrong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị bước sang một giai đoạn mới: đẩy mạnh công cuộc đổi mới nhằm bắt nhịp với cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 theo sự phát triển chung của thế giới.

"Chúng ta cần phải có sự quyết tâm mới và biện pháp mới nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam vượt qua khó khăn, thách thức cùng nhau thúc đẩy phát triển ngành logistics của Việt Nam lên một tầm cao mới trong khu vực và trên thế giới", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.