Cà Mau: Giải trình thêm về dự án tuyến đê biển Tây sai phạm gần trăm tỉ đồng

UBND tỉnh Cà Mau cho biết, theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước, có một số nội dung cần được xem xét điều chỉnh, giải thích rõ hơn, tránh sự hiểu nhầm suy luận nhiều chiều của dư luận. Đồng thời, có một số nội dung cần xem xét, cho phép UBND tỉnh này bổ sung, giải trình thêm để làm rõ nội dung kết luận.

Cụ thể về khoản chi phí đầu tư bị lãng phí hơn 25 tỉ đồng theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực 5 thì UBND tỉnh Cà Mau cho rằng: số tiền 25,4 tỉ đồng là tổng chi phí đầu tư cho hai hạng mục có liên quan gồm đo vẽ bản đồ phục vụ công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) và công tác rà phá bom mìn. Trong đó, công tác đo vẽ bản đồ phục vụ công tác GPMB có tổng giá trị thực hiện là 3,9 tỉ đồng và công tác rà phá bom mìn là 21,5 tỉ đồng.

Khi dự án được phê duyệt, chủ đầu tư tiến hành thực hiện vào tháng 4.2011. Việc triển khai công tác đo vẽ bản đồ trích đo phục vụ cho công tác GPMB cho toàn bộ chiều dài dự án. Trong quá trình thực hiện dự án, xét thấy nếu điều chỉnh giảm mặt cắt ngang trên toàn tuyến và điều chỉnh vị trí tuyến ở một đoạn là 5,9 km, sẽ đem lại hiệu quả cao hơn cho dự án. Việc điều chỉnh này đã giảm diện tích GPMB khoảng 112 héc-ta, giúp giảm 110 tỉ đồng cho công tác GPMB và giảm rất lớn chi phí xây dựng. Từ đó, chủ đầu tư đã đề xuất và UBND tỉnh đã đồng ý chủ trương cho điều chỉnh dự án.

UBND tỉnh Cà Mau xác định dự án được duyệt ban đầu có chiều dài rà phá bom mìn là 108km, với diện tích rà phá khoảng 541 héc-ta, và toàn bộ diện tích này đã được rà phá bom mìn xong năm 2011. Sau khi điều chỉnh dự án, chiều dài dự án còn lại là 72,5km, tương ứng với diện tích rà phá bom mìn trước đó được sử dụng là hơn 254 héc-ta. Còn lại 35,5km, với diện tích đã rà phá bom mìn hơn 241 héc-ta được đưa ra khỏi dự án này để đưa vào sử dụng cho dự án khác.

Do đó, qua đối trừ diện tích đã thực hiện rà phá bom mìn không sử dụng với diện tích thực hiện bổ sung (không tính chi phí) và đối trừ diện tích đã thực hiện rà phá bom mìn với phần diện tích đã thực hiện, không sử dụng cho thấy tổng giá trị thực hiện cho công tác đo vẽ bản đồ phục vụ công tác GPMB và rà phá bom mìn là 25,4 tỉ đồng. Số tiền thực hiện đo vẽ và rà phá bom mìn đã sử dụng phục vụ cho mục đích đầu tư là 19,78 tỉ đồng theo UBND tỉnh Cà Mau là cần được ghi nhận. Số tiền đã triển khai thực hiện nhưng không phục vụ đầu tư, do điều chỉnh dự án là 5,62 tỉ đồng.

Tuyến đê biển bị sụt lún nghiêm trọng trong đợt hạn hán lịch sử vừa qua - Ảnh: Trần Khải

Về thiết kế cơ sở vi phạm quy định của Luật Đê điều, đoàn Kiểm toán Nhà nước áp dụng khoản 10, điều 7 để xác định sai phạm trong thiết kế cơ sở của dự án, UBND tỉnh Cà Mau nhận thức đây là những quy định nghiêm cấm dùng để áp dụng đối với các đối tượng không có liên quan đến xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa đê điều. Vì theo điều 25 (cấp phép đối với các hoạt động liên quan đến đê điều), tại điểm e, h của khoản 1 có quy định:

“Những hoạt động sau đây phải được UBND tỉnh cấp giấy phép: “Khai thác đất, đá, cát, sỏi, khoáng sản khác ở lòng sông”, “Nạo vét luồng lạch trong phạm vi đê điều"". Qua đó, có thể hiểu là việc xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa đê điều được sử dụng đất trong khoan đào (trong phạm vi bảo vệ đê). Hơn nữa, khoan đào này đã được hình thành khi xây dựng đê trước đây do quá trình lịch sử để lại.

Mặt khác, ngày 18.8.2020 Bộ NN-PTNT có văn bản về việc làm rõ ý kiến của Kiểm toán Nhà nước đối với phạm vi lấy đất đắp đê biển Tây, tỉnh Cà Mau. Trong đó, xác định “về cơ sở pháp lý xác định hành lang bảo vệ đê biển Tây tỉnh Cà Mau theo khoản 2, điều 23 Luật Đê điều số 79/2006/QH11 ngày 29.11.2006 của Quốc hội”.

Theo UBND tỉnh Cà Mau, tuyến đê biển Tây đến thời điểm hiện nay chưa được phân cấp theo quy định của pháp luật về đê điều, thì việc áp dụng quy định về hành lang bảo vệ đê được tính từ chân đê trở ra 25 mét về phía đồng, 200 mét về phía biển đối với đê biển như tại điểm a, khoản 2, điều 23 là không phù hợp. Như vậy, việc thực hiện thiết kế đã qua đối với đê biển Tây là không vi phạm hành lang bảo vệ đê, vẫn phù hợp với quy định của Luật Đê điều. Tuy nhiên, đơn vị tư vấn thiết kế chịu trách nhiệm tính toán ổn định đê. Với nhận thức nói trên của tỉnh Cà Mau và ý kiến của Bộ NN-PTNT, kiến nghị Kiểm toán Nhà nước xem xét lại vấn đề chấp hành Luật Đề điều trong thiết kế cơ sở của dự án.

Ngoài ra, trong kết luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực 5 có một số nội dung mà theo UBND tỉnh Cà Mau, cần điều chỉnh, giải thích làm rõ. Cụ thể, trong kết luận của Kiểm toán Nhà nước có nêu: “Giá trị Kiểm toán Nhà nước đưa ra ý kiến ngoại trừ là 278 tỉ đồng”, dễ dẫn đến hiểu nhầm. Đây là tổng giá trị các gói thầu Kiểm toán Nhà nước có ý kiến ngoại trừ, đề nghị UBND tỉnh Cà Mau kiểm tra dấu hiệu sai phạm đối với các gói thầu này.

Trong khi đó, trong dư luận hiểu đây là tổng giá trị sai phạm. Từ đó gây bức xúc không đáng có trong người dân. Do đó, UBND tỉnh Cà Mau đã đề nghị Kiểm toán nhà nước sửa cách dùng từ hoặc ghi chú cụ thể để người đọc hiểu rõ hơn, tránh gây dư luận bức xúc như hiện nay.

Như Một Thế Giới đã thông tin, theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực 5, qua 10 năm thực hiện chương trình xây dựng đê biển trên địa bàn tỉnh Cà Mau, kiểm toán đã phát hiện số tiền sai phạm phải thu hồi nộp ngân sách, giảm thanh toán và giảm giá trị hợp đồng là hơn 95 tỉ đồng. Trong đó, hơn 90 tỉ đồng thanh toán sai do dự toán được duyệt; thanh toán sai so với khối lượng thi công thực tế khoảng 5,4 tỉ đồng.

UBND tỉnh Cà Mau thừa nhận, dự án đầu tư xây dựng nâng cấp đê biển Tây của tỉnh Cà Mau, về phương án tuyến hầu hết là theo tuyến của đê quốc phòng được hình thành từ trước và được đầu tư nâng cấp từ năm 2010, đến nay gần 10 năm. Trong thời gian này có nhiều chính sách, quy định pháp luật thay đổi nhưng các đơn vị liên quan chưa kịp thời cập nhật, điều chỉnh cho phù hợp; công tác quản lý còn có mặt hạn chế, yếu kém.

Trần Khải