Bộ Y tế hướng dẫn người dân vùng bị thiệt hại do bão số 3 cách sử dụng an toàn thực phẩm cứu trợ

Trong những ngày qua, người dân cả nước hướng về các tỉnh miền Bắc, nơi đang hứng chịu hậu quả nặng nề của bão số 3 và hoàn lưu bão. Sự ủng hộ của người dân khắp nơi trên mọi miền tổ quốc gửi về các địa phương vùng lũ lụt không chỉ có tiền, đồ dùng thiết yếu mà còn có lượng lớn thực phẩm.

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), việc phân phối hàng hóa, thực phẩm cho người dân không đơn giản, phải mất thời gian di chuyển, cung đường khó khăn cộng với thời tiết mưa gió kéo dài. Vì vậy cần lưu ý đảm bảo thực phẩm an toàn tới tay người dân vùng bão lụt.

Trong số hàng cứu trợ năm nay, bánh chưng, bánh mì và nhiều loại thực phẩm do các nhóm hay hộ gia đình tự chế biến, được hút chân không để bảo quản trong quá trình vận chuyển, phân phát đến cho bà con vùng bão lụt.

Việc tự chế biến, đóng gói thực phẩm và hút chân không có thể giúp kéo dài thêm thời gian bảo quản thực phẩm nhưng cũng có nguy cơ không đảm bảo an toàn do việc chế biến chưa đủ tiêu chuẩn vệ sinh, dẫn đến nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, đặc biệt là ô nhiễm vi khuẩn yếm khí (vi khuẩn sinh trưởng trong môi trường thiếu không khí), sinh độc tố gây ngộ độc cho người sử dụng.

Một trong các vi khuẩn yếm khí thường gây ngộ độc trong các loại thực phẩm đồ hộp, thực phẩm bao gói hút chân không là vi khuẩn clostridium botulinum, một loại vi khuẩn kỵ khí tuyệt đối, sinh bào tử (dạng tồn tại của vi khuẩn trong môi trường bất lợi); độc tố của vi khuẩn clostridium botulinum chỉ sinh ra trong môi trường kỵ khí, có độc lực rất mạnh và ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe con người, thậm chí có thể gây tử vong chỉ với liều lượng rất nhỏ.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm hỗ trợ đến người dân vùng bị thiên tai, bão lụt, Bộ Y tế khuyến cáo các tổ chức, cá nhân cứu trợ thực phẩm cho người dân bị bão số 3 cần ưu tiên thực phẩm bao gói sẵn, có hạn sử dụng, bảo quản dài ngày như: lương khô, thực phẩm đóng hộp, được bao gói kín như thịt, cá, rau củ quả đóng hộp, mì ăn liền, xúc xích tiệt trùng, nước uống đóng chai, đóng bình… của các cơ sở chế biến đảm bảo an toàn thực phẩm, có ghi nhãn và hạn sử dụng đầy đủ theo quy định; hoặc vitamin, men tiêu hóa hỗ trợ sức khỏe cho các đối tượng trẻ em, người già trong vùng bão lụt.

Khi tự chế biến thực phẩm, bao gói hút chân không để hỗ trợ cho người dân vùng bị thiên tai cần lưu ý lựa chọn các thực phẩm phù hợp với đóng gói hút chân không như: thịt khô, cá khô, bỏng ngô, bỏng gạo; các loại bánh có lá bọc được chế biến, đun kỹ như bánh chưng, bánh tét, sau khi vớt bánh cần để nơi sạch sẽ, ép ráo nước, để nguội trước khi đóng gói hút chân không.

Đảm bảo các yêu cầu vệ sinh, sử dụng nước sạch để chế biến thực phẩm; khi đóng gói và hút chân không nên để mảnh giấy ghi ngày sản xuất bên trong màng gói, để người vận chuyển, người sử dụng biết và bố trí thời gian cấp phát, sử dụng phù hợp.

Các tổ chức cá nhân nên hỗ trợ những loại thực phẩm tự chế biến, bao gói hút chân không cho những khu vực mà thời gian vận chuyển ngắn, để đảm bảo người dân có thể tiếp cận được với thực phẩm hỗ trợ trong thời gian sớm nhất, kể từ khi chế biến.

Đối với người cấp phát thực phẩm cứu trợ cần phải bao gói hàng cẩn thận để tránh bị ngấm nước hoặc rơi ngập trong nước lũ, bùn; với các thực phẩm tự chế biến, bao gói có thời hạn sử dụng ngắn cần lưu ý thời gian vận chuyển để đảm bảo khi thực phẩm tới tay người được cứu trợ không bị biến chất, ôi thiu, mốc hỏng.

Người sử dụng thực phẩm cứu trợ cần kiểm tra bao gói thực phẩm được cấp phát, cứu trợ trước khi ăn; tuyệt đối không sử dụng các thực phẩm đã hết hạn sử dụng, thực phẩm đóng hộp bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường; những thực phẩm đóng hộp không phồng nhưng khi mở ra nghe tiếng "xì" tức là có không khí ở trong, hơi “nặng mùi” cũng không nên sử dụng để phòng đã bị nhiễm vi khuẩn kỵ khí, đặc biệt là độc tố botulinum.

Đối với các loại thực phẩm do người hỗ trợ tự làm như bánh chưng, bánh dày, bánh tét... được sản xuất thủ công, tự đóng gói, đóng kín bằng màng bọc hút chân không, trước khi sử dụng cần quan sát kỹ, nếu phía trong màng bọc có các bóng khí, màng bọc căng phồng, hoặc khi mở màng bọc ra thực phẩm bị nhớt, mốc, mùi, vị khác thường thì tuyệt đối không sử dụng. Các loại thực phẩm này có hạn sử dụng ngắn, trong vòng vài ngày, nên cần được biết ngày sản xuất, đóng gói.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng khuyến cáo chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương bị bão lụt cần bố trí lực lượng để tổ chức tiếp nhận và cấp phát thực phẩm cứu trợ nhanh nhất có thể cho người dân; duy trì việc tuyên truyền để người dân thực hiện đảm bảo vệ sinh ăn uống tốt nhất trong điều kiện có thể; chủ động dự trữ thuốc men, hóa chất, phương tiện, nhân lực, phương án sẵn sàng để chủ động xử lý, khắc phục nếu có ngộ độc thực phẩm, hoặc các bệnh liên quan đến thực phẩm xảy ra.