Bộ trưởng KH-CN: Duy trì tăng trưởng dựa vào vốn và lao động không còn phù hợp

Ông Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ KH-CN đã có tham luận tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13, sáng 28.1, trong đó nhận định việc duy trì tăng trưởng dựa vào vốn và lao động không còn phù hợp.

Theo ông Huỳnh Thành Đạt, 5 năm qua, KHCN Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ và thành tựu nổi bật, đóng góp thiết thực cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, củng cố quốc phòng và an ninh quốc gia, cải thiện an sinh xã hội và chất lượng cuộc sống người dân, góp phần phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Theo mục tiêu đề ra, đến năm 2030 Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và phấn đấu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Ông Đạt cho rằng với mục tiêu này thì việc tiếp tục duy trì mô hình tăng trưởng dựa vào vốn và lao động như trước đây sẽ không còn phù hợp, bởi mô hình này còn rất ít dư địa, có xu hướng chững lại và có nguy cơ đưa nước ta rơi vào bẫy thu nhập trung bình và tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các quốc gia trên thế giới.

Bởi vậy, trong giai đoạn tới, khi cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã trở thành một trong những xu hướng phát triển của thời đại, Việt Nam cần phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng hiện nay sang mô hình dựa trên KHCN và đổi mới sáng tạo, qua đó mới có thể nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế để phát triển đất nước nhanh, bền vững, độc lập, tự chủ, sớm đạt ngang tầm với các quốc gia phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Ông Đạt cho biết trong dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2021-2030, các nội dung KHCN và đổi mới sáng tạo được thể hiện đậm nét, đồng bộ, hệ thống, xuyên suốt.

Quán triệt các nội dung KHCN và đổi mới sáng tạo đã được nêu trong dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030, trong thời gian tới, ông Đạt cho hay ngành KHCN sẽ tập trung làm tốt các trọng tâm lớn.

Cụ thể là thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo như là cầu nối để KHCN phục vụ trực tiếp phát triển kinh tế-xã hội, qua đó tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm, viện nghiên cứu và trường đại học là chủ thể nghiên cứu mạnh.

Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về KHCN và đổi mới sáng tạo, trong đó chú trọng đến việc xây dựng thể chế vượt trội và chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, cần có nỗ lực toàn diện và đồng bộ để tháo gỡ các rào cản trong hệ thống luật pháp và chính sách để KHCN và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt là các rào cản, vướng mắc từ các cơ chế, chính sách kinh tế, đầu tư, thương mại; tăng cường nguồn lực xã hội đầu tư cho KHCN và đổi mới sáng tạo nhất là từ doanh nghiệp.

Cũng theo Bộ trưởng KH-CN, cần chú trọng phát triển khoa học xã hội và nhân văn; gắn kết chặt chẽ, đồng bộ khoa học xã hội và nhân văn với khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ phục vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước. Tiếp tục đầu tư để phát triển, hiện đại hoá hạ tầng và tiềm lực KHCN và đổi mới sáng tạo.

Song song với đó là thúc đẩy phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; phát triển mô hình kinh doanh mới, kinh tế số, xã hội số; nâng cao năng lực đổi mới, hấp thụ và làm chủ công nghệ của doanh nghiệp; tập trung phát triển công nghệ cao, công nghệ chủ chốt của cuộc cách mạng lần thứ tư có khả năng ứng dụng cao.

Ngoài ra, thực hiện tái cơ cấu các chương trình, nhiệm vụ KHCN gắn với nhu cầu xã hội, chuỗi giá trị của sản phẩm, tạo giá trị gia tăng. Đẩy mạnh phát triển thị trường KHCN gắn với xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về KHCN. Đẩy mạnh hội nhập và hợp tác quốc tế về KHCN và đổi mới sáng tạo nhằm phát huy thế mạnh của Việt Nam và huy động tối đa nguồn lực quốc tế.

Chủ động, tích cực phối hợp để phát huy vai trò quan trọng của các ngành, các cấp, các địa phương trong việc thúc đẩy ứng dụng và phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo đóng góp vào phát triển kinh tế-xã hội ở các ngành các cấp, các địa phương.