Bỏ mô hình trường chuyên THCS: thúc đẩy chất lượng, xóa bỏ đặc quyền

Đầu tư công phải công bằng

Nhà giáo ưu tú Nguyễn Thị Hiền, Hiệu trưởng Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm (Hà Nội), cho rằng: "Việc bỏ mô hình trường chuyên THCS trong hệ thống công lập là cần thiết vì sẽ xóa bỏ đặc quyền của loại hình này và thúc đẩy tất cả các trường THCS đều phải nâng cao chất lượng giáo dục".

Từ đó, bà Phương Anh khẳng định cần xóa bỏ trường chuyên lớp chọn ở bậc tiểu học và THCS.

Đồng quan điểm, tiến sĩ Chu Cẩm Thơ, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, cho rằng: "Xóa bỏ trường chuyên lớp chọn trong hệ thống công lập là điều cần được cổ vũ". Cũng theo bà Thơ, PISA (Chương trình đánh giá học sinh quốc tế do Hiệp hội Các nước phát triển (OECD) khởi xướng và chỉ đạo) khi tư vấn cho VN trong việc đánh giá học sinh (HS) cũng chỉ ra rằng: VN có chỉ số bất công bằng trong giáo dục, không phải bất công bằng trong đầu tư nguồn lực của nhà nước mà trong nội bộ của các trường và các vùng miền. Ngay trong một trường học thì có sự khác biệt khi lớp chọn được đầu tư hơn hẳn so với các lớp thường. Trong nội bộ của một địa phương cũng vậy, trường này được đầu tư tốt hơn trường khác...

Có nên tồn tại mô hình trường chuyên THCS?

Càng ngày, xu hướng cho con vào trường chuyên để con có một môi trường thuận lợi tìm được học bổng du học ở nước này, nước kia, càng rõ ràng hơn. “Và như vậy thì việc đầu tư của nhà nước có rất lãng phí hay không?” bà Thơ đặt vấn đề.

Ông Nguyễn Thành Nam, tốt nghiệp tiến sĩ tại Trường ĐH Grenoble (Pháp), cũng nêu lên một trong những vô lý của việc đầu tư cho sự tồn tại mô hình trường chuyên, lớp chọn nói chung. Ông Nam cho rằng trong khi nhà nước dồn ngân sách cho các trường điểm, trường chuyên nhưng kết quả là HS chuyên sau khi tốt nghiệp phổ thông chẳng mấy người tiếp tục học chuyên ngành ấy khi lên ĐH theo hướng nghiên cứu...

CLB ở trường công, sự tự do hoạt động của trường tư

Mục đích quan trọng nhất của trường chuyên lâu nay là luyện để HS tham gia các kỳ thi HS giỏi lấy thành tích. Với những thay đổi của cuộc sống ngày nay và trong tương lai, kiểu trường này đã không còn phù hợp.

Nếu muốn đào tạo nhân tài hay tạo điều kiện cho HS giỏi có cơ hội phát huy thì không cần mô hình trường chuyên. Đó có thể là các lớp nâng cao, nhóm HS năng khiếu - tự học dưới sự hỗ trợ của nhà trường. Đó còn là các câu lạc bộ học tập dành cho HS có năng khiếu hay say mê một môn học hoặc chủ đề nào đó.

Tiến sĩ Nguyễn Thành Nam nêu giải pháp cho việc tạo điều kiện và phát triển năng khiếu cho HS ngay trong tất cả các trường phổ thông như xây dựng hệ thống các môn học, các nội dung tự chọn ngoài chương trình để học sinh có cơ hội phát triển năng khiếu. Chẳng hạn như môn toán, ngoài nội dung bắt buộc theo yêu cầu của chương trình, ở phần tự chọn có thể dạy ở trình độ cao hơn, rộng hơn, nhưng không tính vào điểm tốt nghiệp. Trong các trường học, nên khuyến khích các sinh hoạt tập thể theo kiểu “vừa vui vừa học”. Cho phép HS thành lập các nhóm, các câu lạc bộ bao gồm những người yêu thích một môn học nào đó, sinh hoạt tự nguyện, có sự tham gia của giáo viên để giúp đỡ các em. Như vậy, sẽ tạo điều kiện để HS yêu thích một môn học nào đó có thể phát triển tối đa năng khiếu của bản thân.

Ngoài ra, cũng có hướng đi khác cho những người có điều kiện và sẵn sàng chấp nhận trả mọi chi phí để có được chất lượng giáo dục tốt hơn cho con em mình. Bà Phương Anh khẳng định: “Hãy đến với hệ thống tư nhân. Hệ thống năng động này sẽ biết cách để phục vụ mọi nhu cầu đa dạng của mọi người, với điều kiện nó có được sự tự do cần thiết để hoạt động”.

Bà Chu Cẩm Thơ cũng cho rằng về mặt nguyên tắc, trường công là đáp ứng nhu cầu đại trà, cơ bản, còn trường tư là nơi có quyền có cách làm riêng, tạo ra những sản phẩm khác biệt. Bà Thơ đề xuất: Trường chuyên, lớp chọn ở tư nhân sẽ phải khác với trường chuyên lớp chọn mà chúng ta đang làm hiện nay. Vì theo mô hình của các nước thì những trường được xem là danh tiếng, trường chuyên được hình thành theo mong muốn, nhu cầu của một bộ phận phụ huynh, HS. Họ có điều kiện kinh tế và con của họ có xu hướng phù hợp thì họ lựa chọn trường học đó. Khi đã làm được như vậy thì luồng thông tin giáo dục cần phải cởi mở hơn để phụ huynh tiếp cận và họ thoải mái tin tưởng và chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình.