Biến thể Omicron có số lượng đột biến cao kỷ lục sẽ là thách thức cho nhân loại

Tổ chức Y tế Thế giới WHO hôm qua 26.11 thông báo rằng họ đã chỉ định biến thể coronavirus mới được xác định, B.1.1.529, là một biến thể đáng lo ngại, có tên là Omicron.

Những gì chúng ta biết về biến thể mới

Lawrence Young, một nhà vi rút học và là một giáo sư về ung thư học phân tử tại Trường Y Warwick ở Vương quốc Anh, cho biết biến thể Omicron là "rất đáng lo ngại."

Giáo sư Young: "Đây là phiên bản vi rút bị đột biến nghiêm trọng nhất mà chúng tôi từng thấy cho đến nay. Biến thể này mang một số thay đổi mà chúng tôi đã thấy trước đây ở các biến thể khác nhưng không bao giờ cùng ở trong một loại vi rút. Nó cũng có những đột biến mới".

Biến thể Omicron có số lượng đột biến cao, tổng thể khoảng 50. Điều quan trọng, các nhà khoa học bộ gien Nam Phi tiết lộ là hơn 30 đột biến đã được tìm thấy trong protein gai - cấu trúc mà vi rút sử dụng để xâm nhập vào các tế bào mà chúng tấn công.

Neil Ferguson, Giám đốc Trung tâm Phân tích Bệnh Truyền nhiễm Toàn cầu của MRC tại Đại học Hoàng gia London tuyên bố số lượng đột biến tăng trên protein gai là nhiều "chưa từng thấy".

Ferguson cho biết: "Gien protein gai là loại protein mà hầu hết các loại vắc-xin coi là mục tiêu. Do đó, có mối lo ngại rằng biến thể này có thể có khả năng thoát khỏi khả năng miễn dịch cao hơn so với các biến thể trước đó".

Sharon Peacock, giáo sư Y tế công cộng và vi sinh vật học tại Đại học Cambridge, cho biết trong khi tổng số ca nhiễm COVID-19 tương đối thấp ở Nam Phi, đã có sự gia tăng nhanh chóng trong 7 ngày qua.

Giáo sư Peacock cho biết trong khi ngày 16.11 chỉ có 273 ca nhiễm mới được ghi nhận thì đến ngày 25.11, con số này đã tăng lên hơn 1.200 ca, với hơn 80% đến từ tỉnh Gauteng.

Trung tâm Truyền thông Khoa học của Vương quốc Anh cũng dẫn lời của Giáo sư Peacock nhận định: "Hình ảnh dịch tễ học cho thấy rằng biến thể này có thể dễ lây truyền hơn và một số đột biến phù hợp với nâng cao khả năng lây truyền”.

Bà Peacock nói thêm, trong khi hậu quả của các đột biến và sự kết hợp của chúng vẫn chưa được biết, một số đột biến có mặt trong biến thể mới nhất có liên quan đến việc né tránh miễn dịch ở những người khác.

Tiến sĩ Ashish Jha, hiệu trưởng Trường Y tế cộng đồng của Đại học Brown cho biết các nhà khoa học lo ngại về tốc độ lây lan của biến thể Omicron. Tiến sĩ Jha nói với CNN: “Biến thể này lây lan rất nhanh chóng ở Nam Phi, trong những khu vực mà nó được tìm thấy, chỉ trong vài ngày đến vài tuần thay vì vài tháng”.

Những gì chúng ta chưa biết

Các nhà nghiên cứu Peacock, de Oliveira, Ferguson, Jha và các nhà khoa học khác cho biết còn quá sớm để nói hết tác động của các đột biến đối với hiệu quả của vắc xin.

De Oliveira nhấn mạnh các mũi tiêm COVID-19 vẫn là công cụ tốt nhất để chống lại vi rút, đồng thời các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm vẫn cần được thực hiện để kiểm tra khả năng né vắc xin và kháng thể của biến thể mới.

Tiến sĩ Jha nói: “Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy một tình huống mà vắc xin sẽ trở nên vô dụng. Tôi nghĩ điều đó cực kỳ khó xảy ra. Câu hỏi đặt ra là, liệu có một tác động nhỏ đến hiệu quả của vắc xin, hay có một tác động lớn nào đó không? Tôi nghĩ rằng chúng ta có thể sẽ nhận được một số dữ liệu sơ bộ trong vài ngày tới".

Nhiều nghiên cứu hơn cũng cần được tiến hành để hiểu mức độ nghiêm trọng lâm sàng của biến thể so với các biến thể trước đó.

Các nhà khoa học cũng không rõ đột biến mới xuất hiện từ đâu dù nó được xác định lần đầu tiên ở Nam Phi. Giáo sư Peacock nói: “Điều quan trọng là không nên cho rằng biến thể này xuất hiện lần đầu tiên ở Nam Phi.

Nhà sản xuất vắc xin Moderna hôm qua cho biết sự kết hợp của các đột biến được thấy trong biến thể Omicron mới đại diện cho một "nguy cơ tiềm ẩn đáng kể để đẩy nhanh sự suy yếu của miễn dịch tự nhiên và do vắc xin tạo ra".

Công ty cho biết họ đang làm việc nhanh chóng để kiểm tra khả năng vô hiệu hóa biến thể mới của vắc xin và dự kiến ​​sẽ có dữ liệu trong những tuần tới.

AstraZeneca, một nhà sản xuất vắc xin khác, cho biết họ đang tìm hiểu tác động của biến thể Omicron đối với vắc xin đồng thời cũng đang thử nghiệm liệu pháp kết hợp kháng thể chống lại biến thể mới.

Người phát ngôn của công ty AstraZeneca cho biết nền tảng được sử dụng trong vắc-xin cho phép công ty phản ứng nhanh chóng với các biến thể mới. AstraZeneca cũng đang tiến hành nghiên cứu ở các địa điểm mà biến thể đã được xác định, cụ thể là ở Botswana và Eswatini và khẳng định điều này sẽ cho phép họ thu thập dữ liệu thực tế của Vaxzevria chống lại biến thể vi rút mới này”.

Johnson & Johnson cũng cho biết họ đang thử nghiệm vắc xin chống lại biến thể mới.

Phản ứng nhanh đáng ca ngợi của Nam Phi

Các nhà khoa học đã ca ngợi các cơ quan y tế Nam Phi vì phản ứng nhanh chóng với sự bùng phát COVID-19 ở tỉnh Gauteng để từ đó phát hiện ra biến thể mới.

Khi các ca bệnh trong tỉnh bắt đầu tăng với tỷ lệ cao hơn những nơi khác, các chuyên gia y tế tập trung vào giải trình tự gien các mẫu từ những người có kết quả xét nghiệm dương tính. Nhờ vậy, họ nhanh chóng xác định được biến thể B.1.1.529.

Giáo sư Peacock cho biết Bộ Y tế và các nhà khoa học Nam Phi "sẽ cần được hoan nghênh vì cách phản ứng của họ, vì trình độ khoa học của họ và cả việc gióng lên hồi chuông cảnh báo cho thế giới".