Khác với bánh mì kẹp thịt, bánh mì xíu mại đơn giản hơn. Nhưng nói về hương vị, bánh mì xíu mại vẫn toát lên sự đậm đà, dễ làm say lòng người ăn ngay từ lần thưởng thức đầu tiên.
Bánh mì xíu mại thích hợp cho bữa điểm tâm vội vàng trước khi đến sở làm, ăn thay món cơm đơn điệu, nhàm chán. Sự kết hợp hài hòa giữa bánh mì nóng giòn với những viên xíu mại tròn trĩnh, nước sốt cà chua béo ngậy, quả là một bữa ăn vừa đủ chất lại không kém phần ngon miệng. Thay vì ăn với bánh mì, xíu mại có thể ăn kèm với bún, cơm mà hương vị vẫn không mấy thay đổi. Trong ẩm thực Trung Hoa, xíu mại thường được phục vụ như món dim sum ăn nhẹ. Một số biến thể của xíu mại cũng xuất hiện tại Nhật Bản và một vài quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Xíu mại là một trong những món ăn điểm tâm của người Hoa. Nhưng từ khi du nhập vào Việt Nam, xíu mại đã được biến tấu rất nhiều để phù hợp với khẩu vị của người Việt. Cách làm xíu mại với các công đoạn như vo viên, trộn gia vị, hấp…gần giống với món thịt viên nhưng hương vị hoàn toàn khác nhau. Thành phần chủ yếu của xíu mại là thịt băm, các loại rau củ, vụn bánh mì và trứng gà. Viên xíu mại thường có độ tròn đều, dai ngọt và béo vừa phải, không gây ngán ngấ nhưng cũng không khô như món thịt viên thông thường, sốt với cà chua đậm đà ăn rất ngon.
Để làm xíu mại, thịt heo mua về rửa sạch, ngâm với nước muối loãng 5 phút cho sạch hết chất bẩn, rửa lại với nước lạnh, để ráo thịt, bằm nhuyễn hoặc cho vào máy xay nhuyễn. Trộn thêm vào thịt đã xay nhuyễn trứng gà, đầu hành, hành tây, hành tím, tỏi phi, củ sắn vắt ráo nước, hạt nêm, hạt tiêu, đường, muối, dầu mè. Bẻ nát bánh mì cho vào chung và trộn đều, bánh mì giúp xíu mại ngon hơn và độ kết dính tốt hơn. Ướp thịt trong 15 phút cho thấm. Xíu mại phải được hấp chín 15 đến 20 phút để giữ hương vị ngon ngọt, rồi mới làm xốt cà chua. Nếu muốn đổi vị, có thể biến tấu một chút để có nhiều món xíu mại khác nhau như xíu mại trứng cút, xíu mại thịt bò, xíu mại chay, xíu mại hấp trứng vịt muối…Để xốt cà, bằm nhỏ tỏi phi thơm, thêm hành tím và hành tây bằm nhuyễn, cà chua thái hạt lựu vào xào chung đến khi mềm. Nêm gia vị vừa ăn, sau đó cho xíu mại vào, đảo nhẹ vài phút cho thấm nước xốt.
Bánh mì ăn với xíu mại càng nóng sẽ càng ngon. Tùy thích mà mỗi người có cách thưởng thức khác nhau. Có thể xé nhỏ bánh mì chấm nước xốt rồi ăn kèm xíu mại, hoặc cho xíu mại vào trong ổ bánh mì, chan thêm nước xốt. Hương vị chua nhẹ của xốt lẫn trong vị thơm, ngọt, béo của xíu mại, đem lại trải nghiệm thú vị cho vị giác. Nhiều người ghiền ăn bánh mì xíu mại chia sẻ:”Món ăn vừa bổ dưỡng vừa ngon, vừa túi tiền, nên ăn riết rồi ghiền lúc nào chẳng hay”. Có thể xem bánh mì xíu mại là một phần đặc biệt của ẩm thực Việt Nam, giữa bao sơn hào hải vị, bánh mì xíu mại vẫn chiếm một vị trí nhất định trong lòng thực khách.
Trường Thi