Ba Lan đi nước cờ hiểm, gây khó xử cho cả Mỹ lẫn Nga, chờ Đức giải vây

Như đã đưa tin, Bộ Ngoại giao Ba Lan ngày 8.3 tuyên bố nước này sẵn sàng triển khai toàn bộ chiến đấu cơ Mig-29 của mình đến căn cứ không quân Ramstein ở Đức vào giao chúng cho Mỹ.

Trước đó ngày 6.3, Phủ thủ tướng Ba Lan đã phủ nhận khi đề cập đến thông tin về khả năng bàn giao các máy bay chiến đấu cho Ukraine. Trước tin từ từ kênh Nexta dẫn lời The Wallstreet Journal cho rằng Ba Lan chuẩn bị cấp Mig-29 và Su-25 cho Ukraine để đổi lấy F-16, tài khoản của Phủ thủ tướng Ba Lan khẳng định: "Ba Lan sẽ không gửi máy bay chiến đấu của họ đến Ukraine và sẽ không cho phép sử dụng các sân bay của họ" nhưng xoa dịu Kyiv bằng thông tin “Chúng tôi giúp đỡ đáng kể trong nhiều lĩnh vực khác".

Tuyên bố của Phủ thủ tướng Ba Lan cho thấy họ không muốn dính trực tiếp vào việc cung cấp máy bay cho Ukraine để tránh mếch lòng Nga. Vì cuối tuần qua, phía Nga đã cảnh báo các nước xung quanh, kể cả thành viên NATO sẽ bị tính là bên tham chiến nếu giúp không quân Ukraine.

Tuy nhiên, nếu Ba Lan ngồi im không giao máy bay Mig-29 như Ukraine và Mỹ kêu gọi thì cũng khó ăn khó nói với các đồng minh Phương Tây.

Như vậy, khi bóng đến chân mà không thể sút, không thể giữ thì Ba Lan đã chuyền bóng trở lại cho Mỹ bằng thông báo đã sẵn sàng triển khai ngay lập tức và miễn phí tất cả Mig-29 đến căn cứ Ramstein, đặt chúng dưới sự quản lý của chính phủ Mỹ. Miễn phí ở đây có lẽ là Ba Lan sẵn sàng cho phi công lái máy bay sang Ramstein và không tính xăng dầu.

Nhưng Ba Lan cũng không hẳn là cho Mig-29 miễn phí mà còn đề nghị Mỹ cung cấp máy bay đã qua sử dụng có khả năng hoạt động tương ứng. Tuần trước, khi gợi ý Ba Lan gửi máy bay cho Ukraine thì Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đã nói đến việc đền bù. Ông cho biết: “Chúng tôi đang tích cực xem xét vấn đề các chiến đấu cơ mà Ba Lan có thể cung cấp cho Ukraine và chúng tôi đang tự hỏi làm cách nào để bù đắp thiệt hại nếu Ba Lan quyết định giao những chiếc máy bay này”. Báo chí Mỹ cho biết họ sẽ trao lại cho Ba Lan một số máy bay hiện đại F-16.

Ba Lan chuyển giao máy bay cho Mỹ thì không vi phạm quy tắc mà Nga đặt ra về việc cấm cung cấp máy bay cho Ukraine. Còn Mỹ có máy bay rồi mà chuyển cho Ukraine hay nước nào là chuyện của Mỹ, không liên quan đến Ba Lan và Nga có muốn trách thì cứ việc trách Mỹ.

Việc Mỹ nhận số máy bay Mig-29 này cũng chẳng bổ béo gì vì vũ khí của Mỹ không có chỗ cho dòng máy bay Nga. Mỹ nếu đem trao cho Ukraine thì sẽ chính thức đẩy thêm một bước đối đầu với Nga dẫn đến những hậu quả khó lường. Việc Mỹ từ chối yêu cầu của Ukraine trong việc thiết lập vùng cấm bay cũng chính là vì ngại làm bùng căng thẳng quân sự với Nga. Những gì Mỹ thực sự trực tiếp trừng phạt Nga cho đến nay vẫn nghiêng về ngoại giao và kinh tế.

Một nước khác cũng trở nên khó xử trong việc Ba Lan đòi trao máy bay cho Mỹ là Đức. Tại sao vậy? Ba Lan tốt bụng đến mức trao miễn phí ngay lập tức tất cả Mig-29 đến căn cứ Ramstein, đặt chúng dưới sự quản lý của chính phủ Mỹ.

Tại sao Ba Lan không trao luôn ở sân bay của mình mà phải mất công đưa đến tận Đức? Trong cảnh báo của Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov đã nêu: 'Chúng tôi biết chắc chắn rằng các máy bay chiến đấu của Ukraine đã bay đến Romania và các nước láng giềng khác. Việc sử dụng mạng lưới sân bay của các quốc gia này để làm căn cứ cho không quân Ukraine rồi sử dụng vũ lực chống lại quân đội Nga sau đó có thể được coi là sự tham chiến của các quốc gia này vào một cuộc xung đột vũ trang'.

Nói cách khác, nếu phi công Ukraine đến Ba Lan nhận máy bay của Mỹ tặng thì Ba Lan lại bị biến thành nơi làm căn cứ cho không quân của Ukraine. Warsaw không muốn thấy chiến tranh ở chỗ mình nên đẩy khéo sang Đức. Nếu phi công Ukraine đến Đức nhận máy bay trở về Ukraine thì không liên quan đến Ba Lan mà theo kiểu oan có đầu, nợ có chủ thì Moscow phải tìm tới Berlin.

Có lẽ Đức cũng không muốn nhận các máy bay Mig-29 này vì lợi bất cập hại. Và thái độ dùng dằng của Đức có thể lại là cái cớ tốt nhất để Mỹ chưa sẵn sàng đón tiếp máy bay của Ba Lan.

Đến đây sẽ có người thắc mắc: Tại sao Ba Lan không đưa máy bay đáp đến mấy nước Baltic để trung chuyển tới Ukraine mà lại chọn Đức? Có thể Ba Lan hiểu rằng nếu đưa máy bay sang Baltic thì khả năng 3 nước Lithuania, Latvia và Estonia sẽ đồng ý luôn chứ không cân nhắc nhiều như Đức. Vậy thì sẽ kẹt cho Mỹ không biết xử lý sao khi khó xuống thang.

Ngỏ ý đưa sang Đức là cách tốt nhất để các bên có đường lui cho một quyết định quá nhạy cảm và dễ leo thang xung đột vào lúc này. Dù thế nào cũng phải ngả mũ trước chiêu ngoại giao quá khôn khéo của Ba Lan.