Ba bộ vào cuộc kiểm tra kho nhôm bí ẩn nghi của tỷ phú Trung Quốc

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu liên quan đến việc cử đại diện tham gia Đoàn kiểm tra kho nhôm khổng lồ nghi nguồn gốc Trung Quốc ở Bà Rịa - Vũng Tàu.

Bộ Công Thương cho hay việc kiểm tra này là thực hiện theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nhằm làm rõ thông tin về vận chuyển nhôm có nguồn gốc Trung Quốc vào Việt Nam.

Theo đó, đoàn kiểm tra sẽ tiến hành kiểm tra tại Công ty Nhôm Toàn cầu Việt Nam có trụ sở tại Bà Rịa Vũng Tàu. Thời gian kiểm tra dự kiến diễn ra vào trung tuần tháng 5/2017. Đoàn kiểm tra sẽ bao gồm đại diện các Bộ ngành và địa phương như trên.

Công ty TNHH Nhôm toàn cầu Việt Nam hiện đang gấp rút được xây dựng với mục tiêu đầu tư nhà máy sản xuất nhôm định hình. Dự án này do hai người gốc Trung Quốc, quốc tịch Úc là ông Jacky Cheung và ông Wang Tong góp vốn làm chủ đầu tư.

Theo giấy phép đầu tư do Ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cấp, thời hạn hoạt động của dự án là 37 năm, kể từ năm 2011. Trong dự án này, ông Jacky Cheung góp vốn gần 500 tỷ đồng, còn ông Wang Tong góp gần 4.500 tỷ đồng. Toàn bộ hàng hóa sản xuất ở nhà máy này sẽ được xuất khẩu, với quy mô 200.000 tấn/năm.

Hồi năm ngoái, tờ Wall Street Journal đưa tin, kho nhôm khổng lồ phủ bạt tại Vũng Tàu nhiều khả năng thuộc quyền sở hữu của China Zhongwang, tập đoàn lớn chuyên về nhôm của Trung Quốc nằm dưới sự quản lý của tỷ phú Lưu Trung Thiên (Liu Zhongtian).

Ông Lưu nằm trong top những người giàu nhất Trung Quốc với tài sản được Forbes định giá 3,2 tỷ USD. Lượng tài sản kếch sù của vị này chủ yếu đến từ kinh doanh nhôm - lĩnh vực khiến ông được mệnh danh là "ông trùm".

Năm 2009, tập đoàn China Zhongwang tiến hành IPO, có thêm nguồn lực để đẩy mạnh kinh doanh. Cùng năm đó, lượng nhôm Trung Quốc xuất sang Mỹ tăng đột biến lên mức 192.000 tấn, gấp đôi so với 2008. Cũng năm đó theo số liệu của GTIS, giá nhôm nhập khẩu tại Mỹ giảm tới 30%.

Dòng dịch chuyển bất thường của nhôm đã khiến cơ quan chức năng Mỹ nghi ngờ. Sau các cuộc điều tra, tập đoàn China Zhongwang cùng nhiều đơn vị sản xuất nhôm của Trung Quốc đã bị cáo buộc bán phá giá. Năm 2010, thuế bán phá giá 374% được áp lên mặt hàng nhôm từ Trung Quốc.

Tạp chí Wall Street Joural cho rằng, các công ty nhôm Trung Quốc, trong đó có tập đoàn của Lưu đã buộc phải tìm cách lách luật. China Zhongwang vướng phải nhiều nghi vấn về việc xuất nhôm sang các nước thứ ba như Mexico hay Việt Nam rồi dùng các công ty tại nước sở tại để tái xuất hàng sang Mỹ hay các thị trường bị áp thuế.

So với mức 374% cho nhôm Trung Quốc, nhôm Việt Nam xuất vào Mỹ chỉ phải chịu thuế 5%.

Theo nhiều nguồn tin, các công ty nhôm ở Mexico được thành lập bởi bạn của con trai ông Lưu và được sử dụng như bước đệm để tránh thuế. Nhờ hiệp định NAFTA, thuế nhập khẩu nhôm từ Mexico vào Mỹ cũng thuộc vào hàng thấp nhất thế giới.

Theo Wall Street Journal, Tập đoàn China Zhongwang cũng như cá nhân ông Lưu đã phủ nhận mọi cáo buộc, tuy nhiên việc kho nhôm 500.000 tấn bỗng dưng biến mất bí ẩn ở Mexico rồi xuất hiện ở Vũng Tàu đã một lần nữa dấy lên nghi vấn về hành vi trốn thuế của tỷ phú Trung Quốc.