ASEAN loại thống tướng Myanmar khỏi hội nghị thượng đỉnh

Theo Reuters, quyết định được các ngoại trưởng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đưa ra tại cuộc họp khẩn vào hôm 15.10. Việc loại một lãnh đạo ra khỏi cuộc họp này sẽ là bước đi quan trọng đối với ASEAN, một tổ chức vốn hoạt động theo các nguyên tắc đồng thuận và thiên về hợp tác hơn đối đầu.

Brunei, quốc gia chủ tịch ASEAN, đã xác nhận không mời lãnh đạo chính quyền quân sự Myanmar dự hội nghị cấp cao của khối từ ngày 26 đến 28.10 với lý do thiếu tiến bộ đạt được trên lộ trình mà chính quyền của ông Min Aung Hlaing đã thống nhất với ASEAN vào tháng 4 để khôi phục hòa bình ở Myanmar.

"Do chưa có đủ tiến bộ... cũng như lo ngại về cam kết của Myanmar, đặc biệt là về việc thiết lập đối thoại mang tính xây dựng giữa tất cả các bên liên quan, một số quốc gia thành viên ASEAN khuyến nghị ASEAN không để Myanmar tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN cho đến khi họ khôi phục các vấn đề nội bộ và trở lại bình thường", Chủ tịch đương nhiệm của ASEAN cho biết trong một tuyên bố và tiết lộ rằng một nhân vật phi chính trị từ Myanmar sẽ được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh.

Bộ Ngoại giao Singapore cho biết hôm 16.10 rằng động thái loại trừ ông Min Aung Hlaing là một "quyết định khó khăn nhưng cần thiết để duy trì sự tín nhiệm của khối ASEAN".

Trong khi đó, Bộ ngoại giao Malaysia cho biết sẽ tùy thuộc vào chính quyền Myanmar để quyết định về một đại diện thay thế cho hội nghị thượng đỉnh.

"Chúng tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc loại Myanmar khỏi ASEAN. Chúng tôi tin rằng Myanmar có quyền tương tự (như chúng tôi). Tuy nhiên, chính quyền quân sự Myanmar đã không hợp tác, vì vậy ASEAN phải mạnh mẽ trong việc bảo vệ uy tín và sự chính trực của mình", Ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah cho hay.

Quyết định trên được đưa ra trong bối cảnh ASEAN đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng của quốc tế để có lập trường cứng rắn hơn chống lại Myanmar. Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với các phóng viên hôm 15.10 rằng việc ASEAN tẩy chay Myanmar tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới là "hoàn toàn phù hợp và trên thực tế là hoàn toàn chính đáng".

Về phần mình, phát ngôn viên của chính phủ quân sự Myanmar, Zaw Min Tun đã đổ lỗi cho "sự can thiệp của nước ngoài" về quyết định này, cáo buộc Mỹ và các đại diện của Liên minh châu Âu (EU) đã gây sức ép với các nước thành viên ASEAN khác.

"Các động thái can thiệp nước ngoài cũng có thể được nhìn thấy ở quyết định của ASEAN. Chúng tôi được biết rằng một số phái viên từ một số quốc gia thành viên đã gặp gỡ và đối ngoại với Mỹ và EU", ông Zaw Min Tun nói.

Trong khi đó, một tuyên bố chính thức của chính quyền quân đội vào hôm 17.10 cũng khẳng định quyết định của ASEAN đã đi ngược lại nguyên tắc đồng thuận trung tâm lâu đời của khối.

"Myanmar vô cùng thất vọng và phản đối mạnh mẽ quyết định của ASEAN được thực hiện mà không có sự đồng thuận và đi ngược lại các mục tiêu của ASEAN, Hiến chương ASEAN và các nguyên tắc của khối", Reuters trích dẫn bình luận của chính quyền quân sự Myanmar.