Tuần trước, Argentina đã chính thức bãi bỏ lệnh cấm đàn ông đồng tính và song tính hiến máu. Nhiều chuyên gia cho rằng động thái này có thể sẽ ảnh hưởng tích cực đến những quốc gia khác như Mỹ vốn vẫn còn khá khắt khe trong vấn đề hiến máu của người đồng tính.
Bộ trưởng Bộ Sức khỏe Daniel Gollán cho biết quyềt định này là "chính xác về cả mặt khoa học lẫn kỹ thuật".
Việc cấm đàn ông đồng tính và song tính hiến máu vốn là chuyện thường thấy ở nhiều quốc gia, đặc biệt là sau giai đoạn đại dịch AIDS hoành hành từ sau thập niên 70. Mặc dù vậy, một số quốc gia như Ý và giờ là Argentina đã thay đổi quy định của mình. Theo đó, việc chấp nhận người hiến máu hay không nằm ở vấn đề nguy cơ nói chung chứ không phải ở xu hướng tính dục. Chẳng hạn ở Ý, mọi người hiến máu, bất kể giới tính đều phải qua kiểm tra và xác định được rằng họ là người có quan hệ tình dục an toàn thì mới được tiến hành.
Tại Mỹ, vấn đề này vẫn còn khá khó khăn. Lệnh cấm vào năm 1983 của FDA (Cục quản lý dược phẩm và thực phẩm) không cho phép đàn ông hiến máu và nội tạng cả đời nếu họ từng có quan hệ với một người đàn ông khác sau năm 1977. Đây là năm mà AIDS bắt đầu lan truyền mạnh tại Mỹ. Luật này được áp dụng chặt chẽ với cả người âm tính lẫn dương tính HIV.
Đến nay, các kỹ thuật xét nghiệm HIV đã ngày một tân tiến hơn nhưng lệnh cấm ở Mỹ không hề thay đổi trong suốt hơn 30 năm qua. Mặc dù các tổ chức American Medical Association, America’s Blood Centers và Hội chữ thập đỏ cũng đã nhiều lần lên tiếng phản đối nhưng phía chính phủ vẫn giữ nguyên lập trường.
Năm 2013, 86 thành viên Quốc hội đã đệ đơn lên Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) nói rằng Bộ này đã quá lạc hậu. "Chúng ta đã thấy được nhiều bước tiến mạnh mẽ trong kỹ thuật xét nghiệm máu. Các thay đổi trong quy định hiến máu ở nhiều nước cho phép người MSM (những người nam quan hệ đồng giới) hiến máu, trái ngược với các ngân hàng máu nước ta vốn cũng xem lệnh cấm này là không chính xác về mặc y học và khoa học . Chính sách hiện thời của chúng ta đã xua đi những tình nguyện viên khỏe mạnh và hết lòng, ngay cả khi chúng ta đang đối mặt với tình trạng thiếu máu nghiêm trọng", thư viết.
Tháng 11 năm 2014, ban cố vấn của FDA đã bỏ phiếu 16-2 yêu cầu HHS thử nghiệm cho phép người đồng tính nam "kiêng khem" quan hệ tình dục một năm để có thể hiến máu. Vào tháng 12 cùng năm, FDA thông báo sẽ thực hiện chính sách mới này. Tuy nhiên, các nhà vận động quyền cho rằng như vậy là chưa đủ, và nó cũng còn mang tính kỳ thị.
"Bước đi của FDA về thực tế không khác gì lệnh cấm cả đời. Họ yêu cầu người đồng tính, bao gồm cả những cặp đôi đã kết hôn vốn luôn chung thủy với nhau, không quan hệ trong một năm. Họ không yêu cầu như vậy đối với các cặp đôi dị tính vốn cũng có khả năng tiếp xúc với HIV", Anthony Hayes, phó chủ tịch về các vấn đề và chính sách công cộng của tổ chức Gay Men’s Health Crisis (GMHC) nói.
"Điều này không dựa trên khoa học tiên tiến. Đó là lý do tại sao bạn thấy các quốc gia như Argentina đưa ra những thay đổi như thế. Chúng ta phải thôi phản ứng với HIV và AIDS như trong những năm 1980. Có những cách hay hơn để bảo vệ nguồn cung cấp máu và cởi mở hơn trong chính sách của chúng ta", ông nói thêm.
FDA cũng nói đàn ông đồng tính là nhóm dân số "bị ảnh hường nhiều nhất bởi HIV". Tổ chức này nói rằng quy định của mình là "dựa trên nguy cơ gia tăng của các bệnh truyền nhiễm như HIV vốn gắn liền với quan hệ đồng tính nam chứ không phải dựa vào định kiến về xu hướng tính dục của người hiến".
Những người ủng hộ bãi bỏ lệnh cấm ở Mỹ lại cho rằng một khi đã bãi bỏ, nguồn cung cấp máu của nước này sẽ tăng mạnh và sẽ có thể cứu sống nhiều mạng người. Theo một báo cáo vào nằm 2014 của viện The Williams, ước tính nếu lệnh cấm không còn thì sẽ có đến 360.600 người đàn ông hiến máu và sẽ có thêm 615,300 panh máu mỗi năm. Nguồn máu của Mỹ cũng sẽ tăng từ 2 đến 4%, có thể cứu sống hơn 1 triệu mạng người.
Việc Argentina bải bỏ lệnh cấm sẽ mang đến hy vọng không chỉ cho Mỹ mà còn cho nhiều nước khác. "Tôi nghĩ bước đi của Argentina thật tuyệt vời". ông Hayes nói. “Tôi nghĩ Mỹ nên tiếp tục thử nghiệm bãi bỏ lệnh cấm. Nó không cần thiết và không chính xác về mặc y học nếu muốn bảo vệ nguồn cung cấp máu.”
Toàn Tăng (Theo TIME)
