Alibaba của tỷ phú Jack Ma bị Trung Quốc phạt nặng chưa từng thấy

Cơ quan Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường cũng đã yêu cầu Alibaba thực hiện "các biện pháp chấn chỉnh kỹ lưỡng" để tăng cường tuân thủ nội bộ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Hình phạt này là hành động cứng rắn nhất của Trung Quốc cho đến nay trong chiến dịch thắt chặt giám sát với các gã khổng lồ trên internet nước này.

Cơ quan giám sát thị trường của Trung Quốc đã bắt đầu điều tra Alibaba vào tháng 12.2020 vì những vi phạm tiềm ẩn về chống độc quyền, bao gồm cả việc ngăn cản các thương gia bán hàng hóa của họ trên các nền tảng mua sắm khác.

Hôm 9.4, cơ quan quản lý cho biết cuộc điều tra của họ đã kết luận rằng Alibaba đã cản trở cạnh tranh trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến ở Trung Quốc, ảnh hưởng đến sự đổi mới trong nền kinh tế internet và làm tổn hại lợi ích của người tiêu dùng.

Khoản tiền phạt với Alibaba, một trong những công ty tư nhân có giá trị nhất Trung Quốc, vượt quá mức phạt chống độc quyền 975 triệu USD mà Chính phủ Trung Quốc từng áp dụng với Qualcomm, gã khổng lồ chip của Mỹ, vào năm 2015. Dù vậy, nó khó có thể để lại dấu vết đáng kể cho vận mệnh của Alibaba.

Cơ quan quản lý cho biết khoản tiền phạt này đại diện cho 4% doanh số bán hàng nội địa của Alibaba vào năm 2019. Tập đoàn này đã báo cáo lợi nhuận hơn 12 tỉ USD chỉ trong 3 tháng cuối năm 2020.

Alibaba cho biết sẽ chấp nhận hình phạt "một cách chân thành" và sẽ củng cố hệ thống nội bộ "để thực hiện tốt hơn các trách nhiệm xã hội của mình".

Hồng Hảo, người đứng đầu công ty BOCOM International (Hồng Kông), nhận xét: “Hình phạt này sẽ được thị trường coi là khép lại trường hợp chống độc quyền. Đó thực sự là trường hợp chống độc quyền cao nhất ở Trung Quốc. Thị trường đã dự đoán một số hình phạt trong một thời gian, nhưng mọi người cần chú ý đến các biện pháp ngoài cuộc điều tra chống độc quyền, chẳng hạn như việc thoái vốn các tài sản truyền thông".

Trong thập kỷ qua, hoạt động kinh doanh của Alibaba đã mở rộng ra ngoài lĩnh vực mua sắm, sang lĩnh vực hậu cần, tạp hóa, giải trí, truyền thông xã hội, đặt vé du lịch và nhiều lĩnh vực khác. Giống những người khổng lồ về internet khác, Alibaba nói rằng bề rộng kinh doanh giúp làm cho mỗi dịch vụ của họ trở nên hữu ích hơn. Thế nhưng, các nhà phê bình cho rằng quy mô của Alibaba làm giảm sân chơi cho các đối thủ cạnh tranh và hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng.

Trung Quốc bắt đầu tăng cường giám sát các gã khổng lồ công nghệ của mình vào năm ngoái. Cơ quan quản lý thị trường đề xuất cập nhật luật chống độc quyền của quốc gia với một điều khoản mới cho các nền tảng internet lớn như Alibaba.

Tháng 11.2020, các quan chức đã tạm dừng kế hoạch của công ty chị em của Alibaba là Ant Group (tập trung vào tài chính) để công khai và thắt chặt giám sát tài chính internet.

Vào tháng 12.2020, Trung Quốc đã mở cuộc điều tra chống độc quyền với Alibaba - một bước ngoặt với Jack Ma, tỷ phú đồng sáng lập Alibaba, người mà nhiều người ở Trung Quốc từ lâu đã coi là biểu tượng của sự thành công trong kinh doanh.

Tháng 11.2020, Ant Group đã bị đình chỉ đợt IPO (ra mắt cổ phiếu lần đầu với công chúng) trị giá 37 tỉ USD được nhiều người mong đợi. Động thái này diễn ra sau khi tỷ phú Jack Ma đưa ra một số nhận xét tiêu cực về các cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc tại diễn đàn kinh tế hôm 24.10.2020. 

Chủ nghĩa hoài nghi về tầm ảnh hưởng của các công ty internet lớn cũng đang gia tăng ở Mỹ và châu Âu. Các cơ quan quản lý phương Tây đã liên tục phạt các gã khổng lồ công nghệ như Google trong những năm gần đây vì nhiều vi phạm chống độc quyền khác nhau. Thế nhưng, những hình phạt như vậy nói chung không thay đổi bản chất hoạt động kinh doanh của các công ty khồng lồ, đủ để giảm bớt lo ngại về quyền lực của họ.