Albania biến hầm ngầm trú ẩn dài 7km làm điểm đến du lịch

Albania là một nước nhỏ ở vùng Balkans và là một trong những nước nghèo nhất châu Âu. Du lịch là nguồn thu nhập chính ở quốc gia này. Năm 2021, ngành du lịch chiếm 17% GDP của Albania, đến năm 2022, lượng khách tăng 33% và đạt 7,5 triệu lượt khách.

Khách du lịch luôn được chào đón tại thành phố Kukes - vốn cách Thủ đô Tirana của Albania 150km về phía đông bắc và giáp biên giới Kosovo. Kukes là vùng nghèo nhất Albania, dù vùng này có nhiều khoáng sản và cảnh núi non hùng vĩ.

Thành phố này tương đối mới được xây theo kiểu Liên Xô cũ với những tòa nhà 5 tầng màu trắng. 

Sau Thế chiến 2, chính quyền Albania đã xây dựng mạng lưới phòng thủ dày đặc tại Kukes. Ngày nay, thành phố vẫn còn khoảng 175.000 pháo đài mini tại vùng ngoại ô.

Công trình nổi bật nhất của thành phố là hầm ngầm dưới lòng đất. Hầm ngầm dài 7km này được xây từ những năm 1970 đến đầu những năm 1990, với mục đích làm chỗ trú ẩn trong khoảng 6 tháng cho toàn bộ 16.000 dân thành phố nếu như xảy ra chiến tranh. Tuy nhiên, điền này cũng chưa hề xảy ra.

Mỗi hộ dân đều được cấp một vị trí trú ẩn trong hầm ngầm vốn có nhiều ngóc ngách, và mỗi vị trí trú ẩn đều có máy điều hòa không khí, nguồn nước chất lượng.

Hầm ngầm có đủ các cơ sở, từ văn phòng kiểm sát cho đến bệnh xá phụ khoa, và là dự án phòng thủ lớn nhất của Chính phủ Albania thời hậu Thế chiến 2.

Trong hầm ngầm có cả xưởng nướng bánh mì, một bệnh viện, nhà hộ sinh, trạm cảnh sát, điểm phát thanh, nhà in phục vụ công tác tuyên truyền, lớp học cho trẻ con và không gian cho nam - nữ công dân tập bắn súng, huấn luyện các kỹ năng quân sự.

Giờ đây, chính quyền địa phương hy vọng hầm ngầm sẽ là điểm đến du lịch. Cuối năm nay, du khách sẽ có thể tiếp cận một trung tâm chỉ huy và một đường hầm dài nối từ tòa thị chính để vào.

Theo Thị trưởng Safet Gjici nhận định, số du khách tiềm năng sẽ có những trải nghiệm về văn hóa ẩm thực của Albania cũng như trải nghiệm tham quan hầm ngầm: “Bảo tàng này sẽ thể hiện những giá trị của người địa phương và thu hút khách tham quan, tạo nguồn kinh phí cho tòa thị chính và việc làm cho người dân”.

Những cư dân cao tuổi ở Kukes vẫn còn nhớ mãi thời họ lao động tập thể để xây hầm ngầm vốn chỉ được dùng đến mỗi một lần duy nhất. Đó là một cuộc diễn tập phòng thủ dân sự hồi cuối những năm 1980.

Trong cuộc diễn tập này, toàn dân Kukes đã vào hầm ngầm sau một hồi còi báo động vào lúc khuya.

Armida Alikaj lúc đó mới 10 tuổi, kể với AP rằng cha bà từng đánh thức bà, rồi hai cha con đeo ba lô đựng quần áo, thức ăn và chăn mền đi đến hầm ngầm “còn đượm mùi đất” và những số hiệu, biểu ngữ treo đầy trên các cửa.

Bà kể: “Tôi không sợ vì đã được thông báo hầm xây cho chúng tôi. Nhưng tiếng ồn của còi báo động thì khủng khiếp lắm”.

Cựu sĩ quan quân đội Haxhi Cenaj, năm nay 81 tuổi kể rằng, ông từng trải qua nhiều giờ trong trung tâm chỉ huy 37 phòng của hầm ngầm, khi các lãnh đạo quân sự bàn chiến lược phản công nếu Abania bị xâm lược, điều chưa hề xảy ra.

Mãi cho đến khi về hưu năm 1995, Cenaj vẫn là một trung úy chỉ huy một đơn vị bộ binh có nhiệm vụ bảo vệ trung tâm chỉ huy.

Cenaj kể với AP: “Tôi vẫn muốn giữ nguyên mạng lưới hầm ngầm này. Biết đâu chiến tranh sẽ xảy ra”.

Ngày nay, con trai ông là Afrim bỏ thời gian bảo trì hầm ngầm, nối hệ thống chiếu sáng gắn trên các bức tường lạnh, các bàn bê-tông và những bệ rửa, mặc kệ lũ dơi làm tổ trên trần.

Afrim nói với AP: “Nhiều du khách Anh, Thụy Sĩ, Hà Lan và Pháp đến Kukes chỉ để tham quan hầm ngầm”.

Chuyên gia du lịch Bukurosh Onuzi - người phụ trách dự án bảo tàng hầm ngầm cho biết, không chỉ du khách nước ngoài, giới trẻ Albania cũng quan tâm đến hầm ngầm...