Ai giết nhà báo đưa tin lính đánh thuê Nga chết trận ở Syria?

Nhà báo Borodin, 32 tuổi, được đưa vào bệnh viện trong tình trạng hôn mê hôm 12.4 và đến ngày 15.4 thì qua đời, theo trang tin điện tử Ngày Mới (Novy Den) là tờ báo mà ông làm việc.

Cảnh sát Nga không mở cuộc điều tra hình sự về cái chết của ông Borodin, điều cho thấy họ xem đấy là một tai nạn hoặc là một vụ tự tử. Ngày 17.4 diễn ra lễ tang của ông.

Tổng biên tập Polina Rumyantseva của Ngày Mới nói các nhà báo đã được vào căn hộ của ông Borodin, để xác minh có chăng chuyện gây án mạng. Họ không thấy có dấu hiệu xung độtvà bà nói xem ra cảnh sát kết luận ông Borodin ra lan can để hút thuốc lá và té ngã.

Người phát ngôn cảnh sát Valery Gorelykh nói nhân viên điều tra đã đến hiện trường, phát hiện cửa vào căn hộ bị khóa từ bên trong: “Các thực tế này cho thấy không ai rời khỏi căn hộ, và có lẽ không có người lạ ở trong”.

Trong khi cảnh sát vẫn điều tra cái chết, Cơ quan điều tra liên bang Nga ra tuyên bố nói cái chết này không đáng ngờ. Nhưng nhàhoạt động dân sự Vyacheslav Bashkov kểvới báo New York Times ngày 16.4: ông và ông Borodin làm việc với nhau từ hơn 10 năm nay và ông Bashkov kể hai đêm trước khi chết, ông Borodin có gọi điện thoại cho ông lúc 5 giờ sáng, nói có những người mặc quân phục, đeo mặt nạ đứng ngoài tòa nhà chung cư.

Theo Times, lúc sáng sớm 11.4, ông Borodin gọi điện thoại cho người bạn Bashkov, báo có người cầm súng ở lan can căn hộ, và nhiều người khác mặc quân phục và đeo mặt nạ đang phục ở cầu thang dẫn lên căn hộ của ông. Nhưng 1 giờ sau, ông Borodin gọi lại, nói những người này đã bỏ đi, và có lẽ ông đã nghi ngờ lầm, cho rằng các tay súng vũ trang đang thực hiện một cuộc tập luyện.

Cùng lúc, ông Borodin cũng gọi cho người bạn Yulia Fedotova, nói chuyện các tay súng vây căn hộ của ông. Nhưng khi Times hỏi chuyện, bà Fedotova đềnghị nên cẩn thận trong việc quy kết cho ai gây ra cái chết của ông Bolodin. Bà nói: “Hãy logic. Tại sao ai đó lại muốn đột nhập vào nhà ông ấy giữa ban ngày ban mặt và ném ông ấy ra khỏi lan can? Ngay cả nếu như có ai đó muốn ông ấy phải chết, họ đều biết người ta vẫn có thể sống sót sau cú ngã này”.

Ông Bashkov nói: “Công việc của Borodin rất nguy hiểm. Ông ấy là một nhà báo giỏi”. Năm 2017, ông Borodin từng cho các đồng nghiệp biết: ông bị người lạ mặt dùng ống kim loại đánh vào đầu, ngay sau khi ông phỏng vấn về bộ phim lịch sử Matilda.

Bộ phim này đã không được chiếu, vì nội dung gây ra một cuộc chiến văn hóa ở Nga, vì nội dung kể chuyện có thật về mối tình vụng trộm giữa hoàng tử Nicolas Romanov với nữ vũ công ba-lê Matilda Kshesinskaya người Ba Lan ở thành phố St. Petersburg. Vị hoàng tử sau trở thành Sa hoàng Nga cuối cùng Nicolas II. Ông cùng gia đình bị quân cách mạng xử bắn năm 1918, nhưng năm 2000 được Giáo hội Chính thống giáo Nga phong thánh, trong nỗ lực phục hồi tín ngưỡng ở Nga.

Theo Times, dù là chuyện có thật, nhưng dưới mắt một số tín đồ cực đoan, xuất phẩm Matilda mang tính ‘báng bổ vị Sa hoàng được phong thánh trong những cảnh nóng”. Họ nói đây là một bộ phim “múa trên mộ Sa hoàng thánh và hoàng gia”.

TheoTimes ngày 16.4, nhà báo Borodin nổi tiếng nhờ các phóng sự điều tra về công ty quân sự tư nhân Wagner, cùng các phóng sự điều tra tình trạng nhà tù tiêu cực, quan chức tham nhũng ở quê ông, vùng Sverdlovsk.

Hồi tháng 2 và tháng 3.2018, Ngày Mới đăng phóng sự của ông Bolodin từ thành phố Asbest, nơi có nhiều người đàn ông đến Syria để chiến đấu lãnh tiền công từ công ty quân sự tư nhân Wagner. Ông Borodin đã phỏng vấn nhiều người thân và cấp trên của các tay súng đánh thuê nàyvà dự đám ma của họ ở thành phố Asbest

Đạoquân Wagner là một tổ chức bán quân sự bí mật, có quan hệ mờ ám với Điện Kremlin, theo Times. Gần đây, ứng cử viên Ngoại trưởng Mike Pompeo nói lính Mỹ đã giết khoảng 200 tay súng Nga ở Syria.

Hãng tin CBS và báo New Yorker đưa tin đạo quân Wagner có quan hệ với đại gia Yevgeny V. Prigozhin, người có biệt danh “Bếp trưởng của Putin”, vì ông Prigozhin có nhà hàng ăn và ông từng đích thân dọn bữa cho Tổng thống Nga Vladimi Putin. Hồi tháng 2, ông Prigozhin bị Mỹ trừng phạt với lý do tham gia can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.

Cái chết của nhà báo Borodin đã dẫn đến những thắc mắc ở Nga, nơi có 38 nhà báo bị giết kể từ năm 1992, theo Ủy ban bảo vệ các nhà báo. Hầu hết các vụ án này đều không được làm sáng tỏ.

Ông Harlem Dsir, đại diện mảng tự do ngôn luận của Tổ chức An ninh-hợp tác châu Âu (OSCE) viết Twitter: cái chết của nhà báo Borodin đáng quan ngại. Ông đề nghị chính quyền điều tra kỹ lưỡng.

Bích Ngọc (theo New York Times, Guardian)