2 kịch bản cho tăng trưởng kinh tế năm 2021

Thách thức lớn với mục tiêu tăng trưởng 6,5%

Tại hội thảo "Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2021: Cải cách để phục hồi tăng trưởng bền vững" do Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức ngày 15.7, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp cho rằng, kinh tế Việt Nam đứng trước bối cảnh kinh tế thời gian qua không hề dễ dàng hơn so với năm 2020.

Trong nửa đầu năm 2021, kinh tế toàn cầu phục hồi rõ nét hơn, dù chưa đồng đều giữa các nhóm nền kinh tế. Trong khi các nền kinh tế phát triển phục hồi khá mạnh mẽ, thì các quốc gia đang phát triển lại phục hồi tương đối chậm.

Theo ông Dương, đà phục hồi kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều bất định vì rủi ro bùng phát các đợt dịch bệnh mới, diễn biến lây lan nhanh các biến thể mới của COVID-19 khiến nhiều quốc gia áp dụng các biện pháp hạn chế trở lại. Cùng với đó, một số quốc gia còn đi sau trong việc phổ biến vắc xin và tiêm chủng, đi kèm rủi ro nợ và áp lực lạm phát.

Đầu năm 2021, kinh tế Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên, 2 đợt dịch gần đây diễn biến khá phức tạp, nhất là đợi dịch thứ tư. Các làn sóng dịch bệnh đã gây ra nhiều khó khăn, thách thức lớn đối với nền kinh tế.

Viện trưởng CIEM, TS Trần Thị Hồng Minh cho biết theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tốc độ tăng GDP đạt 5,64% trong 6 tháng đầu năm 2021. Trong đó quý 1 tăng 4,65% và quý 2 tăng 6,61%.

Trước những diễn biến mới, Chính phủ mới vẫn hướng tới “mục tiêu kép”, song cũng lắng nghe, cân nhắc với tinh thần cầu thị hơn với những đề xuất mới, như đề xuất cho phép các nhà máy trong khu công nghiệp thực hiện hoạt động sản xuất trong điều kiện bảo đảm phòng chống dịch, đề xuất cho phép doanh nghiệp chủ động nhập vắc xin… Chính phủ vẫn ưu tiên bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và ổn định xã hội. Để hiện thực hóa những ưu tiên này, kiểm soát lạm phát có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Ngoài ra, cộng đồng doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do chịu ảnh hưởng trực tiếp từ dịch COVID-19. Các doanh nghiệp ít nhiều cũng chủ động cân nhắc điều chỉnh hướng sản xuất – kinh doanh. Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, có hơn 67 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 8,1% về số doanh nghiệp và tăng 34,3% về vốn đăng ký.

Khu vực nông - lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,82% trong 6 tháng đầu năm 2021, tái khẳng định vai trò là “bệ đỡ” cho nền kinh tế trong những giai đoạn khó khăn.

Xuất khẩu nông sản là điểm sáng tăng trưởng, một phần do sự chủ động, nỗ lực của các doanh nghiệp, mặt khác các bộ, ngành đã đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế, nỗ lực mở cửa thị trường, tận dụng lợi thế từ các FTA, phát triển kênh bán hàng qua thương mại điện tử, nâng cao chất lượng sản phẩm...

Dù vậy, CIEM nhấn mạnh việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng cả năm 2021 ở mức 6,5% của Chính phủ đề ra là thách thức rất lớn.
Trong 6 tháng cuối năm, CIEM cho rằng triển vọng kinh tế Việt Nam trong 6 tháng cuối năm 2021 chịu ảnh hưởng lớn của một số yếu tố như: Khả năng kiểm soát dịch; tiến độ giải ngân đầu tư công; bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; hỗ trợ kinh tế số và chuyển đổi số; khả năng tận dụng cơ hội từ các FTA mới…

2 kịch bản tăng trưởng kinh tế

Theo đó, CIEM đưa ra 2 kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021.

Kịch bản 1, dịch bệnh ở Việt Nam dự báo được kiểm soát vào tháng 10.2021, tạo điều kiện cho việc nối lại hoạt động sản xuất – kinh tế ở mức bình thường. Kinh tế tăng trưởng 5,9% trong cả năm 2021; xuất khẩu cả năm dự báo tăng 16,4%; thặng dư thương mại 4,2 tỉ USD và lạm phát ở mức 2,6%.

Nếu kịch bản 1 diễn ra, tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021 sẽ không đạt mục tiêu 6% mà Quốc hội đã đề ra.

Kịch bản 2, giữ nguyên hầu hết các giả thiết như trong kịch bản 1, chỉ khác ở chỗ dịch bệnh được khống chế sớm trong tháng 8.2021, và giả thiết tốc độ tăng GDP của thế giới, M2, tín dụng và giải ngân đầu tư từ nguồn NSNN ở mức cao hơn. Kinh tế tăng trưởng 6,2% trong cả năm 2021; xuất khẩu cả năm dự báo tăng 18,3%; thặng dư thương mại 5,4 tỉ USD và lạm phát ở mức 2,8%.

Nếu kịch bản này diễn ra, tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021 sẽ vượt mục tiêu mà Quốc hội đề ra, song thấp hơn mức 6,5% mà Chính phủ thông qua trong Nghị quyết 01.

CIEM cho rằng, dù tăng trưởng khả quan so với khu vực song nền kinh tế Việt Nam trong 6 tháng cuối năm 2021 có thể tiếp tục hứng chịu những tác động từ những bất định, rủi ro trong nội tại nền kinh tế cũng như thế giới khi dịch vẫn còn diễn biến phức tạp, khó lường, luôn có nguy cơ bùng phát làn sóng dịch tiếp theo.

Ngoài ra, nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa, chi phí logistics vẫn có thể gia tăng và tác động mạnh đến nền kinh tế. "Kiểm soát và chủ động ngăn chặn dịch bệnh giúp Việt Nam có tăng trưởng tốt hơn, đồng thời có thể khiến nền kinh tế hồi phục tốt hơn", ông Nguyễn Anh Dương cho biết.

Theo CIEM, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, để hoàn thành được mục tiêu GDP đề ra, trong năm 2021 và những năm đầu của giai đoạn 2021-2025, Chính phủ cần có những bước đi nhất quán và có sự điều phối rõ ràng để ứng phó với đại dịch. Các chính sách cần ưu tiên bảo vệ tính mạng và điều kiện sống cho người dân, đặc biệt là những nhóm dễ chịu tác động cũng cần có.

Chính phủ cũng cần tiếp tục thực hiện các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, trên tinh thần đơn giản hóa điều kiện tiếp cận để các nhóm này trụ vững qua thời kỳ khó khăn. Chính phủ tiếp tục đề ra nhiều giải pháp, nhiệm vụ cải cách nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, thúc đẩy thực hiện hiệu quả các FTA mới, mô hình phát triển kinh tế bền vững…

Ngoài ra, cần thực hiện hiệu quả, thực chất hơn các nhiệm vụ cơ cấu lại và phát triển các ngành, lĩnh vực. Thúc đẩy sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn và nâng cao năng lực quản trị, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.